..
"Το διάβασμα είναι η μέγιστη πνευματική,
κατ' αριστοτελική έννοια, ηδονή"
κατ' αριστοτελική έννοια, ηδονή"
"Δεν ανοίγουν τα στραβά τους οι νέοι. Γι' αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε", μας λέει ηλικιωμένος στο Εναλλακτικό, ένα μικρό βιβλιοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας. Δεν είναι ο μόνος που το πιστεύει. Κατά πολλούς η καταβαράθρωση που βιώνει η χώρα χώρα πιστώνεται -έως ένα βαθμό- στην... πεισματική άρνηση της νεολαίας να ξεφύγει από τα στενά όρια της στείρας σχολικής εκπαίδευσης. Αρκείται στη σκληρή αποστήθιση και το γνωστό... πασάλειμμα για τις εξετάσεις. Από την άλλη μεριά, δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν πως η... κρίση έσπρωξε αρκετούς εκ νέου στην αγκαλιά της... αυτομόρφωσης.
Τι απαντούν όμως οι ίδιοι οι νέοι;
Κάνοντας μια βόλτα στο κέντρο της πρωτεύουσας, συναντήσαμε μαθητές, φοιτητές, άνεργους, εργαζόμενους, όλους όσους συνθέτουν τη νεολαία του σήμερα. Άλλοι μοιράζονταν μαζί μας το ένα μετά το άλλο τα ονόματα των αγαπημένων τους συγγραφέων. Άλλοι πάλι κοιτούσαν με απορία. "Ποιος έχει χρόνο για βιβλία;" αναρωτιόνταν και γελούσαν αμήχανα.
"Έξι και 7 ώρες στο σχολείο, άλλες τόσες στο φροντιστήριο, πού όρεξη για διάβασμα; Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που μας μένει, πάμε για καφέ, βλέπουμε καμιά ταινία ή απλώς βγαίνουμε έξω και περνάμε καλά", λένε η Μαρία, η Μαργαρίτα και η Ελπίδα. Όλες πηγαίνουν στην τρίτη Λυκείου. "Οι πανελλήνιες είναι μεγάλο ζόρι", ομολογούν. "Θέλουμε να τελειώσουμε. Δεν θέλουμε να βλέπουμε τα βιβλία ούτε ζωγραφιστά", προσθέτουν γελώντας. Παρ' όλα αυτά τριγυρνούν στα Εξάρχεια. "Μας αρέσει ο κόσμος εδώ", εξηγούν. Νιώθουν ότι κάτι γίνεται... Νιώθουν την ανάγκη να μάθουν περισσότερα για όσα διαδραματίζονται σε μια παραδοσιακά αντισυμβατική περιοχή, αλλά για την ώρα απλώς παίζουν πού και πού τάβλι στο ναργιλέδικο της πλατείας. "Έχει πλάκα, γιατί εκπλήσσονται κάποιοι, αλλά δεν πρόκειται για... αντρικό σπορ".
Διαφορετική οπτική για το διάβασμα έχουν η Σωτηρία με την Έλενα, φοιτήτριες στη Νομική. "Η αλήθεια είναι πως δεν συγκαταλέγεται στις προτεραιότητές μας. Μας αρέσει όμως να διαβάζουμε τα βιβλία της σχολής. Θεωρούμε ότι έχουν ενδιαφέρον". Το κόστος και η έλλειψη χρόνου αποτελούν τους κυριότερους λόγους "που δεν έχουμε ψαχτεί πολύ σε αυτό το κομμάτι. Είναι πάντως κάτι που θέλουμε να κάνουμε".
Με την Ειρήνη φαίνεται να συμφωνεί ο 20χρονος Σταύρος, φοιτητής στο Πάντειο. "Άμα κάποιος δεν έχει όρεξη, δεν πρόκειται να διαβάσει". Εκτός της διάθεσης, για τον ίδιο σημαντικός παράγοντας είναι και ο χρόνος. "Από τη στιγμή που ξεκίνησα να σπουδάζω και να εργάζομαι, τα πράγματα δυσκόλεψαν. Τώρα τελειώνω ένα βιβλίο στους δύο μήνες. Παλαιότερα διάβαζα περισσότερα". Τουλάχιστον "δεν χρειάζεται να αγοράζω. Ο πατέρας μου έχει καλή βιβλιοθήκη, έχω πολλές επιλογές!". Αν και περνά αρκετό χρόνο στο ίντερνετ, θεωρεί ότι "στο Διαδίκτυο το βιβλίο χάνει κατά κάποιο τρόπο την αξία του. Κάτι που δεν ισχύει τόσο για τα άρθρα".
Το διάβασμα "αποτελεί μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μου και αποκλειστικό μέσο βιοπορισμού για μένα. Μέσα απ' την ανάγνωση γυμνάζω το μυαλό μου, σκέφτομαι καθαρότερα και αντιμετωπίζω πιο θετικά τη ζωή. Το διάβασμα είναι η μέγιστη πνευματική, κατ' αριστοτελική έννοια, ηδονή". Η κρίση τον επηρέασε σημαντικά. "Οι αγορές μου εξαρτώνται αναπόσπαστα απ' το κόστος. Η συχνότητα που αγοράζω βιβλία έχει μειωθεί 50% περίπου απ' την εποχή που ήμουν φοιτητής (2007-2011)". Οι φίλοι του "σε ένα ποσοστό 20% διαβάζουν αρκετά έως πολύ, σε σχεδόν καθημερινή βάση. Εκεί που διαφέρω με αυτούς είναι στη θεματολογία των αναγνωσμάτων. Το υπόλοιπο 80% διαβάζει ελάχιστα".
Γιατί όμως του αρέσει τόσο πολύ; "Αποτελεί πραγματική ψυχαγωγία, διευρύνει τον ορίζοντα των σκέψεών μου και με κρατά σε πνευματική εγρήγορση (σε αντίθεση με την τηλεόραση). Επίσης, είναι ο καλύτερος σύντροφος σε στιγμές απομόνωσης. Η κλίση μου προς αυτό τροφοδοτείται απ' την εν γένει αγάπη μου προς τον γραπτό ή προφορικό λόγο, εξ ου και δικαιολογείται το επάγγελμά μου, το οποίο λατρεύω. Όλη μου η ζωή και η δουλειά είναι γύρω απ' το βιβλίο. Διαβάζω περίπου δύο ώρες την ημέρα για λόγους δουλειάς (αρχαία κείμενα, σχολικά εγχειρίδια, γραμματικές, λεξικά κ.λπ.). Πέρα απ' αυτό, όμως, για προσωπική ευχαρίστηση διαβάζω 1-2 λογοτεχνικά βιβλία τον μήνα. Αν η δουλειά μου ήταν λιγότερο εξαντλητική πνευματικά, θα είχα αντοχές να διαβάζω και περισσότερα!".
Η μαγεία της ανάγνωσης στην ίδια κρύβεται στην "κλισέ διαπίστωση ότι ανοίγουν οι ορίζοντές σου. "Σου ανοίγεται ένα παραθυράκι μέσα από το οποίο ζεις καταστάσεις, που δεν έχεις ζήσει στην πραγματικότητα και ενδέχεται να μη ζήσεις ποτέ. Δεν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο να τα μάθουμε όλα, αλλά μάλλον αυτό δεν έχει και τόσο σημασία. Άλλωστε, όπως έχει πει και ο Ντοστογιέβσκι, η λογική και η μνήμη είναι ό,τι ο χρόνος τούς επιτρέψει να μάθουν".
Πιστεύει ότι δεν είναι αυτοσκοπός η αγορά ενός βιβλίου. "Ωραίο είναι να χαζεύεις και λιγάκι", ενώ όταν αγοράζει κάτι, είναι επιλεκτική. "Βιβλία μπορείς να βρεις και με 1 ευρώ. Αλλά τι να τα κάνεις αν λείπουν σελίδες; Προτιμώ να δώσω λίγα περισσότερα όταν έχω και να αγοράσω κάτι που δεν θα με 'προδώσει'".
Στο συμπέρασμα ότι οι νέοι εξακολουθούν να διαβάζουν, αλλά αγοράζουν λιγότερο, οδηγούν οι εκτιμήσεις πολλών βιβλιοπωλείων στο κέντρο. "Σε σχέση με παλαιότερα, οι νέοι αντί για 4-5 βιβλία, παίρνουν 1-2, προτιμώντας τις προσφορές. Το καλό είναι πως οι εκδοτικοί οίκοι δείχνουν περισσότερο συνεργάσιμοι και έχουν χαμηλώσει το κόστος", λέει ο Γιάννης Τζανακάρης, πωλητής στον "Ιανό". Η κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όχι μόνο την... τσέπη του κόσμου, αλλά "και τις προτιμήσεις του. Ό,τι έχει σχέση με κρίση πουλάει", υποστηρίζει ο Γιάννης Τσάκαλος, πωλητής στο ίδιο βιβλιοπωλείο και προσθέτει: "λόγω των νέων συνθηκών που επικρατούν έχει παρατηρηθεί στροφή προς τα βιβλία που αφορούν την περίοδο του Εμφυλίου, αλλά και βιβλία που αφορούν τον χριστιανισμό και την ορθοδοξία. Μια επιστροφή στα παλιά. Υπάρχουν πολλοί νέοι ακόμα που επιλέγουν βιβλία σχετικά με το αναρχικό κίνημα".
Στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία η νεολαία το έχει... ρίξει στη λογοτεχνία και σε εκλαϊκευμένα βιβλία της πολιτικής, της φιλοσοφίας και της οικονομίας μας λέει ο Στέφανος Τζίφος, ενώ στο Θεμέλιο που βρίσκεται κοντά στη Νομική, οι φοιτητές αρκούνται στα συγγράμματα, σύμφωνα με τη Δέσποινα Μαλικιώση. Οι περισσότεροι φεύγουν "χωρίς καν να κοιτάξουν", αναφέρει και συμπληρώνει πως "οι πελάτες μας είναι μεγαλύτερης ηλικίας". Στο "Εναλλακτικό", που βρίσκεται στη Θεμιστοκλέους στα Εξάρχεια, η κινητικότητα "δεν έχει μειωθεί, αλλά οι αγορές δύσκολα ξεπερνούν τα 10 ευρώ"...
_______________________________________
Τι απαντούν όμως οι ίδιοι οι νέοι;
Κάνοντας μια βόλτα στο κέντρο της πρωτεύουσας, συναντήσαμε μαθητές, φοιτητές, άνεργους, εργαζόμενους, όλους όσους συνθέτουν τη νεολαία του σήμερα. Άλλοι μοιράζονταν μαζί μας το ένα μετά το άλλο τα ονόματα των αγαπημένων τους συγγραφέων. Άλλοι πάλι κοιτούσαν με απορία. "Ποιος έχει χρόνο για βιβλία;" αναρωτιόνταν και γελούσαν αμήχανα.
Κόστος και πολιτικές εξελίξεις τα πιο σημαντικά
κριτήρια των αναγνώσεών τους
"Έξι και 7 ώρες στο σχολείο, άλλες τόσες στο φροντιστήριο, πού όρεξη για διάβασμα; Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που μας μένει, πάμε για καφέ, βλέπουμε καμιά ταινία ή απλώς βγαίνουμε έξω και περνάμε καλά", λένε η Μαρία, η Μαργαρίτα και η Ελπίδα. Όλες πηγαίνουν στην τρίτη Λυκείου. "Οι πανελλήνιες είναι μεγάλο ζόρι", ομολογούν. "Θέλουμε να τελειώσουμε. Δεν θέλουμε να βλέπουμε τα βιβλία ούτε ζωγραφιστά", προσθέτουν γελώντας. Παρ' όλα αυτά τριγυρνούν στα Εξάρχεια. "Μας αρέσει ο κόσμος εδώ", εξηγούν. Νιώθουν ότι κάτι γίνεται... Νιώθουν την ανάγκη να μάθουν περισσότερα για όσα διαδραματίζονται σε μια παραδοσιακά αντισυμβατική περιοχή, αλλά για την ώρα απλώς παίζουν πού και πού τάβλι στο ναργιλέδικο της πλατείας. "Έχει πλάκα, γιατί εκπλήσσονται κάποιοι, αλλά δεν πρόκειται για... αντρικό σπορ".
Αντί για ίντερνετ, δώστε μου βιβλία!
Λίγο πιο κάτω κάθεται η Ανδριάνα. Είναι κι εκείνη μαθήτρια. Κατορθώνει όμως και ξεκλέβει χρόνο για να διαβάσει βιβλία που της αρέσουν. "Αν κάποιο με κερδίσει, μπορεί να το τελειώσω ακόμα και μέσα σε μια μέρα. Λατρεύω επίσης την ποίηση. Ο Μπρεχτ με συναρπάζει, αλλά πιστεύω ότι έχω καλή σχέση και με τα πολιτικά βιβλία. Θέλω να γνωρίζω τι συμβαίνει γύρω μου. Μεταξύ μας, προτιμώ να αφιερώνω χρόνο σε βιβλία που μου αρέσουν, παρά σε αυτά του σχολείου", ψιθυρίζει καθώς ολοκληρώνει και ζητά αστειευόμενη να μην τη... μαρτυρήσω. Από το χαρτζιλίκι που της δίνουν οι γονείς της, αγοράζει συνήθως μεταχειρισμένα βιβλία, εκτός κι αν της αρέσει κάτι πολύ, "οπότε δίνω κάτι παραπάνω για να το πάρω". Οι φίλοι της "δεν διαβάζουν ιδιαιτέρως. Όσοι όμως είναι... τρελοί σαν κι εμένα έχουν παρόμοια γούστα. Είναι μια ωραία διαδικασία. Ανταλλάσσουμε απόψεις, ξεφεύγουμε από το ίντερνετ. Από το να κάτσω μπροστά σε μια οθόνη, προτιμώ να διαβάζω πράγματα που με ενδιαφέρουν". 'Όνειρο της να γίνει ψυχολόγος. "Έχω ξεκινήσει από τώρα να προετοιμάζομαι", λέει με ενθουσιασμό και ανυπομονεί να τελειώσει το σχολείο. Διαφορετική οπτική για το διάβασμα έχουν η Σωτηρία με την Έλενα, φοιτήτριες στη Νομική. "Η αλήθεια είναι πως δεν συγκαταλέγεται στις προτεραιότητές μας. Μας αρέσει όμως να διαβάζουμε τα βιβλία της σχολής. Θεωρούμε ότι έχουν ενδιαφέρον". Το κόστος και η έλλειψη χρόνου αποτελούν τους κυριότερους λόγους "που δεν έχουμε ψαχτεί πολύ σε αυτό το κομμάτι. Είναι πάντως κάτι που θέλουμε να κάνουμε".
Απλώς βαριούνται!
Πιο απλή είναι η εξήγηση που μας δίνει για την αποστασιοποίηση των νέων από τα βιβλία η Ειρήνη, φοιτήτρια στην Ιατρική."Απλώς βαριούνται!". Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για εκείνη. "Μ' αρέσει να διαβάζω. Κυρίως πολιτικά και λογοτεχνικά βιβλία. Μαρξ, Λένιν, Τσίρκας, Καμί είναι μερικοί από τους αγαπημένους μου". Το διάβασμα αποτελεί για την ίδια αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς της, αν και λόγω των πενιχρών εσόδων της "πάει καιρός από τότε που αγόρασα το τελευταίο μου βιβλίο". Παρόλα αυτά εξακολουθεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να βρίσκει νέα "τροφή για σκέψη και να πηγαίνω στο αγαπημένο μου ΒΟΞ". Πολλές φορές πάει μαζί με την κολλητή της, αλλά οι περισσότεροι φίλοι της προτιμούν να περνούν διαφορετικά τον χρόνο τους, μακριά από τα βιβλία. Ίσως "και λόγω της ιατρικής σχολής που είναι πολύ απαιτητική". Η αλήθεια είναι όμως ότι "άμα θέλεις, όλα γίνονται!".Με την Ειρήνη φαίνεται να συμφωνεί ο 20χρονος Σταύρος, φοιτητής στο Πάντειο. "Άμα κάποιος δεν έχει όρεξη, δεν πρόκειται να διαβάσει". Εκτός της διάθεσης, για τον ίδιο σημαντικός παράγοντας είναι και ο χρόνος. "Από τη στιγμή που ξεκίνησα να σπουδάζω και να εργάζομαι, τα πράγματα δυσκόλεψαν. Τώρα τελειώνω ένα βιβλίο στους δύο μήνες. Παλαιότερα διάβαζα περισσότερα". Τουλάχιστον "δεν χρειάζεται να αγοράζω. Ο πατέρας μου έχει καλή βιβλιοθήκη, έχω πολλές επιλογές!". Αν και περνά αρκετό χρόνο στο ίντερνετ, θεωρεί ότι "στο Διαδίκτυο το βιβλίο χάνει κατά κάποιο τρόπο την αξία του. Κάτι που δεν ισχύει τόσο για τα άρθρα".
Γήπεδο ναι, διάβασμα ποτέ!
Ο Δημήτρης μαζί με τον Κώστα, 25 χρόνων αμφότεροι, συνάδελφοι σε ζαχαροπλαστείο, πάνε συχνά στο γήπεδο, αλλά "δεν αφιερώνουμε χρόνο στο διάβασμα. Δεν μας αρέσει. Καταλαβαίνουμε ότι μπορεί να χάνουμε κάτι ωραίο, αλλά ο καθένας πρέπει να κάνει αυτό που τον ευχαριστεί. Άλλωστε ενήμεροι είμαστε. Μπαίνουμε σε σάιτ και μαθαίνουμε τι γίνεται". Από μικροί πάντως δεν τα πήγαιναν και πολύ καλά με τα.. βιβλία. "Δεν μας άρεσε το διάβασμα. Το μυαλό μας ήταν στην μπάλα!" Για το μέλλον δεν αποκλείουν τίποτα, αλλά "δύσκολα θα αλλάξουμε συνήθειες".
Μέρος της καθημερινότητάς μου το διάβασμα
Από μικρός είχε αγάπη για τα βιβλία. Εξ ου και το επάγγελμα που διάλεξε. Φιλόλογος. "Προτιμώ τα μυθιστορήματα σχεδόν αποκλειστικά. Αυτό συμβαίνει διότι η μυθοπλασία είναι κατά τη γνώμη μου απ' τις σημαντικότερες τέχνες και επιτεύγματα του ανθρώπινου νου", αναφέρει αρχικά ο 23χρονος Διαμαντής Μανδρίκας και συνεχίζει "Το μυθιστόρημα μου προσφέρει εκτός από αισθητική απόλαυση και πνευματικές αναζητήσεις, διάλογο με τον συγγραφέα και άμεση επαφή με ήρωες, γεγονότα και πολιτισμούς ολόκληρους. Εκτιμώ ότι τα μυθιστορήματα υπερέχουν των άλλων ειδών (επιστημονικό σύγγραμα, πολιτικό δοκίμιο, ιστορική μελέτη, βιογραφία κ.λπ.), καθώς ο αναγνώστης φτάνει στη γνώση μέσω γόνιμης επεξεργασίας των μορφών και των συμβόλων πολύ πιο αποτελεσματικά απ' την ανάγνωση έτοιμων απόψεων και την απαρίθμηση ψυχρών γεγονότων. Ο αναγνώστης 'ζει' το έργο και το κάνει βίωμα. Αυτό είναι η τέχνη".Το διάβασμα "αποτελεί μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μου και αποκλειστικό μέσο βιοπορισμού για μένα. Μέσα απ' την ανάγνωση γυμνάζω το μυαλό μου, σκέφτομαι καθαρότερα και αντιμετωπίζω πιο θετικά τη ζωή. Το διάβασμα είναι η μέγιστη πνευματική, κατ' αριστοτελική έννοια, ηδονή". Η κρίση τον επηρέασε σημαντικά. "Οι αγορές μου εξαρτώνται αναπόσπαστα απ' το κόστος. Η συχνότητα που αγοράζω βιβλία έχει μειωθεί 50% περίπου απ' την εποχή που ήμουν φοιτητής (2007-2011)". Οι φίλοι του "σε ένα ποσοστό 20% διαβάζουν αρκετά έως πολύ, σε σχεδόν καθημερινή βάση. Εκεί που διαφέρω με αυτούς είναι στη θεματολογία των αναγνωσμάτων. Το υπόλοιπο 80% διαβάζει ελάχιστα".
Γιατί όμως του αρέσει τόσο πολύ; "Αποτελεί πραγματική ψυχαγωγία, διευρύνει τον ορίζοντα των σκέψεών μου και με κρατά σε πνευματική εγρήγορση (σε αντίθεση με την τηλεόραση). Επίσης, είναι ο καλύτερος σύντροφος σε στιγμές απομόνωσης. Η κλίση μου προς αυτό τροφοδοτείται απ' την εν γένει αγάπη μου προς τον γραπτό ή προφορικό λόγο, εξ ου και δικαιολογείται το επάγγελμά μου, το οποίο λατρεύω. Όλη μου η ζωή και η δουλειά είναι γύρω απ' το βιβλίο. Διαβάζω περίπου δύο ώρες την ημέρα για λόγους δουλειάς (αρχαία κείμενα, σχολικά εγχειρίδια, γραμματικές, λεξικά κ.λπ.). Πέρα απ' αυτό, όμως, για προσωπική ευχαρίστηση διαβάζω 1-2 λογοτεχνικά βιβλία τον μήνα. Αν η δουλειά μου ήταν λιγότερο εξαντλητική πνευματικά, θα είχα αντοχές να διαβάζω και περισσότερα!".
Πάντοτε υπάρχει χρόνος γι' αυτό που σ' αρέσει
Μυθιστορήματα, ξένη λογοτεχνία, αλλά και Έλληνες συγγραφείς όπως ο Τατσόπουλος, η Ακρίτα, η Λίλη Ζωγράφου και η Αλκυόνη Παπαδάκη αποτελούν τις προτιμήσεις της Χρύσας. "Είναι ωραίο να δυσκολεύεσαι να αμφισβητείς αυτό που διαβάζεις. Ο Ντοστογιέβσκι, ο Κουντέρα είναι συγγραφείς που σου προκαλούν αυτό το συναίσθημα. Έχουν πράγματα να πουν, τα οποία θεμελιώνονται στο τώρα". Η ίδια είναι φοιτήτρια στα ΜΜΕ. Αν και εργάζεται παράλληλα θεωρεί πως "πάντοτε υπάρχει χρόνος για διάβασμα. Το ζητούμενο είναι πώς θέλεις να τον διαχειρίζεσαι. Ακόμα και πριν πέσεις για ύπνο, μπορείς να διαβάσεις για κανά δεκάλεπτο".Η μαγεία της ανάγνωσης στην ίδια κρύβεται στην "κλισέ διαπίστωση ότι ανοίγουν οι ορίζοντές σου. "Σου ανοίγεται ένα παραθυράκι μέσα από το οποίο ζεις καταστάσεις, που δεν έχεις ζήσει στην πραγματικότητα και ενδέχεται να μη ζήσεις ποτέ. Δεν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο να τα μάθουμε όλα, αλλά μάλλον αυτό δεν έχει και τόσο σημασία. Άλλωστε, όπως έχει πει και ο Ντοστογιέβσκι, η λογική και η μνήμη είναι ό,τι ο χρόνος τούς επιτρέψει να μάθουν".
Πιστεύει ότι δεν είναι αυτοσκοπός η αγορά ενός βιβλίου. "Ωραίο είναι να χαζεύεις και λιγάκι", ενώ όταν αγοράζει κάτι, είναι επιλεκτική. "Βιβλία μπορείς να βρεις και με 1 ευρώ. Αλλά τι να τα κάνεις αν λείπουν σελίδες; Προτιμώ να δώσω λίγα περισσότερα όταν έχω και να αγοράσω κάτι που δεν θα με 'προδώσει'".
Στα ίδια επίπεδα η κινητικότητα, μειωμένη η ζήτηση
Στο συμπέρασμα ότι οι νέοι εξακολουθούν να διαβάζουν, αλλά αγοράζουν λιγότερο, οδηγούν οι εκτιμήσεις πολλών βιβλιοπωλείων στο κέντρο. "Σε σχέση με παλαιότερα, οι νέοι αντί για 4-5 βιβλία, παίρνουν 1-2, προτιμώντας τις προσφορές. Το καλό είναι πως οι εκδοτικοί οίκοι δείχνουν περισσότερο συνεργάσιμοι και έχουν χαμηλώσει το κόστος", λέει ο Γιάννης Τζανακάρης, πωλητής στον "Ιανό". Η κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όχι μόνο την... τσέπη του κόσμου, αλλά "και τις προτιμήσεις του. Ό,τι έχει σχέση με κρίση πουλάει", υποστηρίζει ο Γιάννης Τσάκαλος, πωλητής στο ίδιο βιβλιοπωλείο και προσθέτει: "λόγω των νέων συνθηκών που επικρατούν έχει παρατηρηθεί στροφή προς τα βιβλία που αφορούν την περίοδο του Εμφυλίου, αλλά και βιβλία που αφορούν τον χριστιανισμό και την ορθοδοξία. Μια επιστροφή στα παλιά. Υπάρχουν πολλοί νέοι ακόμα που επιλέγουν βιβλία σχετικά με το αναρχικό κίνημα".
Στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία η νεολαία το έχει... ρίξει στη λογοτεχνία και σε εκλαϊκευμένα βιβλία της πολιτικής, της φιλοσοφίας και της οικονομίας μας λέει ο Στέφανος Τζίφος, ενώ στο Θεμέλιο που βρίσκεται κοντά στη Νομική, οι φοιτητές αρκούνται στα συγγράμματα, σύμφωνα με τη Δέσποινα Μαλικιώση. Οι περισσότεροι φεύγουν "χωρίς καν να κοιτάξουν", αναφέρει και συμπληρώνει πως "οι πελάτες μας είναι μεγαλύτερης ηλικίας". Στο "Εναλλακτικό", που βρίσκεται στη Θεμιστοκλέους στα Εξάρχεια, η κινητικότητα "δεν έχει μειωθεί, αλλά οι αγορές δύσκολα ξεπερνούν τα 10 ευρώ"...
_______________________________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου