.....................Σελίδα για την εκπαίδευση, την παιδεία, τον πολιτισμό, την λαογραφία............
..................................................................................."Η συμφιλίωση των πολιτισμών περνά μέσα από την οικουμενικότητα της Παιδείας"
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Με τον όρο παιδεία εννοούμε την απασχόληση με το παιδί και κυρίως την παιδαγωγική ενέργεια την οποία καταβάλλει η οικογένεια και η πολιτεία για την ανατροφή , την εκπαίδευση και τη μόρφωση του παιδιού. Στη φράση εγκύκλια παιδεία η λέξη παιδεία χρησιμοποιείται με την εξής σημασία: «Ο κύκλος των γνώσεων και των δεξιοτήτων, που πρέπει να δίνονται και να καλλιεργούνται με τη διδασκαλία και συνεπώς να αποτελούν το αντικείμενο της παιδείας».

Σύμφωνα με την κοινωνιολογική προσέγγιση του όρου, "παιδεία" ορίζουμε τη μετάφραση των πολιτιστικών στοιχείων, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η διάρκεια του συστήματος στο πολιτιστικό επίπεδο που έχει επιτευχθεί απ' την προηγούμενη γενιά και ώστε να μην υπάρχει η πιθανότητα παλινδρόμησης σε παλαιότερα στάδια............. Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

«Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο».

Αδαμάντιος Κοραής (1748 – 1833)

γιατρός και φιλόλογος, από τους πρωτεργάτες του νεοελληνικού διαφωτισμού.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2015

Έφυγε ο Ανδρέας Κασσέτας σήμερα το πρωί. Καλό ταξίδι Δάσκαλε, καλό ταξίδι φίλε. Θα μας λείψεις πολύ.

Ένας άνθρωπος που σε έκανε να κατανοήσεις και να αγαπήσεις τη Φυσική ακόμα κι αν δεν είχες καμιά κλίση προς αυτήν.
~~~~~~~~~~~~~~~~~


  Έφυγε ο Ανδρέας Κασσέτας  

Ο Ανδρέας ήταν Δάσκαλος. Δάσκαλος Φυσικής. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2015, μέσα στην τάξη.
Οι μαθητές του, όταν σαραντάρηδες πια φυσικοί, με κοιλίτσες και τα μαλλιά ν’ ασπρίζουν, τον απαντούσαν στα συνέδρια, τις ημερίδες, τα σεμινάρια, τον προσφωνούσαν με το ενθουσιαστικό «για σου Δάσκαλε!». Αυτός ψηλός, πάντα κομψός, με καπαρντίνα, μακρύ κασκόλ και τα μαύρα μακριά μαλλιά του ν’ ανεμίζουν, κοίταζε απολογητικά τις κοπέλες που τον περιέβαλαν και αντιμετώπιζε τους «ώριμους» μαθητές του, με ένα χαμηλόφωνο «κρύβε λόγια». Μ’ αυτό το «κρύβε λόγια», ο Ανδρέας διεκδικούσε επίμονα θέση στην ενδεκάδα και όχι το ρόλο “σοφού” προπονητή στον πάγκο.
Γεννήθηκε στο Κουκάκι, κάτω απ’ την Ακρόπολη, κάπου εκεί κοντά στα Δεκεμβριανά, με πατέρα τον Γιάννη από τη Σμύρνη και μητέρα τη Γλυκερία από την Προύσα. Έμεινε πολύ μικρός ορφανός με δυο ακόμα μικρότερα αδέρφια και τη Γλυκερία μάνα-κουράγιο. Το Δημοτικό και το Γυμνάσιο τα έβγαλε στο Κουκάκι. Τα κατάφερνε στα γράμματα, αφού στο Δημοτικό «πήδηξε» τάξη. Φυσική σπούδασε στην Αθήνα και Σχετικότητα το 1972-1973, στο Παρίσι. 
Από φοιτητής έμαθε το «διδάσκω Φυσική» στις αίθουσες των φροντιστηρίων των νοτίων προαστίων και του κέντρου. Το αυθεντικό ενδιαφέρον του για τη Φυσική τον απέτρεψε, αντίθετα με την πλειοψηφία των ομοτέχνων του, από τη στεγνή κωδικοποίηση των φυσικών εννοιών. Αντίθετα, οι απορίες του για τη Φυσική, τον παρώθησαν στην αναζήτηση της ιεράρχησης των εννοιών και στην ανάδειξη της εσωτερικής τους συνοχής. Η ίδια παρώθηση τον οδήγησε να σκάψει ατα "ορυχεία" της Ιστορίας της Επιστήμης. Μοναχικά, χωρίς σχετικό ισχυρό παράδειγμα στην Ελλάδα του πρώιμου 1970. Έτσι οικοδόμησε το ιδιαίτερο διδακτικό προφίλ του, που απέδωσε στο μάθημα Φυσική τα πολιτισμικά του χαρακτηριστικά.
Ένα διδακτικό προφίλ που εντασσόταν στο πολιτιστικό ρεύμα που το αποκαλούν «Μάης του ‘68». «Αυτό το αεράκι» από το ‘68 φούσκωνε και τα πανιά της μοτοσυκλέτας του προς τα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά, όταν μια φορά την εβδομάδα τα επισκεπτόταν ως πρόεδρος του ΣΙΕΛ, τη δεκαετία του 1990. Η ίδια αύρα του ’68 τον συνήγειρε μέχρι και πρόσφατα που, χωρίς να προστατεύει την πλάτη του κάποια θεσμική τήβεννος, υπερασπιζόταν τους φυσικούς της τάξης, όποτε ένοιωθε ότι συκοφαντούνταν.
Οι παλαιοί μαθητές του μαρτυρούν στο διαδίκτυο έναν δάσκαλο σαν τον “oh captain my captain” του «Κύκλου των Χαμένων Ποιητών».
Αυτόν τον δάσκαλο-γητευτή υπερασπιζόταν ο Ανδρέας στα συνέδρια και τις ημερίδες Ιστορίας και Διδακτικής Φυσικών Επιστημών. Και όποτε το πετύχαινε, ενθουσιαζόταν και μετέδιδε τον ενθουσιασμό του και στους συνέδρους. Βασικός του αντίπαλος, ο περιορισμένος συνεδριακός χρόνος ομιλίας. Και όποτε ο εκάστοτε πρόεδρος επιχειρούσε να τον εγκιβωτίσει στα καθορισμένα χρονικά περιθώρια, αυτός ψώνιζε χρόνο με το “αφελές” αλλά και αφοπλιστικό:
«τώρα που αρχίσαμε να ζεσταινόμαστε;».
Έτσι, οι συνεδρίες με τον Ανδρέα ομιλητή, εξελίσσονταν πάντα σε γιορτή.
Ο Ανδρέας διάβαζε σχολικά εγχειρίδια Φυσικής απ’ όλες τις χώρες του κόσμου. Η προσωπική του συλλογή ξεκινά από τα από τα προφανή Αγγλοσαξωνικά και Γαλλικά και φτάνει στα Ουγγρικά, τα Τούρκικα και τα Κινέζικα εγχειρίδια. Τα αντιμετώπιζε ως τεκμήρια εξειδίκευσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων Φυσικής σε κοινωνίες με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, αλλά και ως πεδίο καταγραφής και σύγκρισης των διαφορετικών ορολογιών που επέλεξαν οι τοπικές επιστημονικές κουλτούρες για να ενσωματώσουν τις φυσικές έννοιες. Σ’ αυτό το εγχείρημα εξυπηρετήθηκε από την ευκολία του στα Αγγλικά και τις Λατινογενείς γλώσσες, αλλά κυρίως διότι αντιμετώπισε τα κείμενα των εγχειριδίων ως γλωσσικά σύμβολα που έπρεπε να αποκωδικοποιηθούν με κλειδί την παγκόσμια γλώσσα των μαθηματικών αναπαραστάσεων και εφόδιο τη ισχυρή διαίσθησή του ως φυσικός. Τα τελευταία χρόνια βέβαια, μακάριζε και τον μεταφραστή της Goggle.
Ο Ανδρέας διάβαζε και «εξωσχολικά» βιβλία. Έβλεπε και ταινίες.
Αυτή την αγάπη την διέχεε και στους κάθε ηλικίας μαθητές του. Ένας από αυτούς, στη φάση που ζητούσε γήινα επιχειρήματα για να συμμεριστεί τέτοιου είδους ενδιαφέροντα, τον ρώτησε: «κύριε, καλά είναι να διαβάζεις εξωσχολικά βιβλία, αλλά αυτά βοηθάνε καθόλου ώστε να σε προσέχουν τα κορίτσια;». Και ο Ανδρέας: «με τα βιβλία και τις ταινίες κέρδισα φίλους. Με τα κορίτσια τα πράγματα είναι πιο σύνθετα».

Ο Ανδρέας και διάβαζε, αλλά και έγραφε.

Ξεκίνησε το 1972 με το «Λύνοντας Ασκήσεις Φυσικής» (με τον Σπύρο Οικονόμου). Το βιβλίο ήταν “διαφορετικό” ξεκινώντας απ’ το εξώφυλλό. Το σχεδίασε, ακολουθώντας το ψυχεδελικό ύφος της popκουλτούρας του τέλους του 1960, ένας μαθητής του στο φροντιστήριο. Οι εκφωνήσεις και οι ορισμοί διατυπώνονταν στην καθαρεύουσα ενώ οι συλλογισμοί στη δημοτική, «γιατί στη δημοτική σκεπτόμαστε». Το δεύτερο, όλο στη δημοτική, εκδόθηκε το 1973 με τίτλο «η Φυσική και οι Φυσικοί» και είχε εξώφυλλο μια φωτογραφία που τράβηξε ο ίδιος στο Παρίσι.
Επιστρέφοντας από το Παρίσι, βρήκε πρόσκληση να συναντήσει τον τραγικό Μπάμπαλη στη Γενική Ασφάλεια. Αποστασιοποιούμενος από “αντιστασιακές περγαμηνές”, αφηγείται: «υπέθεσα ότι ανακάλυψαν πως η προμετωπίδα του βιβλίου αποτελούσε, χωρίς να αναφέρεται, απόσπασμα από τη “Διαλεκτική της Φύσης” του Έγκελς. Ο Μπάμπαλης όμως ζητούσε επίμονα εξηγήσεις για το πώς μπορεί να ταιριάξουν Φυσική και δημοτική». Τον ίδιο τίτλο (η Φυσική και οι Φυσικοί) απέδωσε και στη δημοφιλέστερη ιστοσελίδα των φυσικών της εκπαίδευσης, την οποία ανέβασε στο διαδίκτυο στις αρχές του 2000.
Τα βιβλία που αντιπροσώπευσαν την άποψή του για το μάθημα Φυσική εκδόθηκαν ως διδακτικά εγχειρίδια από τον ΟΕΔΒ το 1985 και το 1986. Πρώτα η «Φυσική, Α Τάξη Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου» με συν-συγγραφείς τους Σταμάτη Μουρίκη, Νίκο Δαπόντε και Μανώλη Σκιαθίτη και τον επόμενο χρόνο η «Φυσική, Β Τάξη Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου», μαζί με τους Σταμάτη Μουρίκη και Νίκο Δαπόντε. Αυτά τα εγχειρίδια, που υποστηρίχθηκαν δυναμικά από την ίδιο σε ημερίδες σ’ όλη τη χώρα και αγκαλιάστηκαν από τους πιο δραστήριους δάσκαλους των Λυκείων, ανέδειξαν τα όρια μια φιλόδοξης διπλής εκπαιδευτικής στόχευσης. Το να διδάσκεται δηλαδή η Φυσική με σεβασμό και χωρίς εκπτώσεις στη θετικιστική επιστημολογία της και ταυτόχρονα να διανθίζεται με στοιχεία του ευρύτερου ανθρώπινου πολιτισμού, όπως τα ταξίδια στην Ιστορία των Επιστημών, οι βόλτες στις φυσικές έννοιες καβάλα στις πλάτες του Οβελίξ, οι περίπατοι στα πλακόστρωτα του Φιλοπάππου τα φιλοτεχνημένα από τον Πικιώνη με ηλιακές ακτίνες και ο διάπλους των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, όπως “στρέφει ο μπούσουλας” του Νίκου Καββαδία.
Τα επόμενα συγγραφικά του εγχειρήματα επιδίωξαν την εξοικείωση του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού με την Επιστήμη, με όχημα τον αφηγηματικό λόγο. Έτσι προέκυψαν τα δημοφιλή βιβλία «Το Φάντασμα του Λεονάρντο» το 1989, «η Άρκτος, η Πρέσπα, η Παρασκευή» το 1992 και το 2000 το «και της προτείνει μια βόλτα». Την ίδια δεκαετία συνέθεσε τρία μονόπρακτα για σχολικό θέατρο, με περιεχόμενο τη Φυσική, μοναδικά στο είδος τους στην Ελλάδα. Τα έργα «η Ποίηση στο Εδώλιο, μαζί και η Σελήνη», «το Αγγλικό Εκείνο Μήλο» και οι Εξομολογήσεις ενός Λάστιχου», αποτελούν πρόσφορο υλικό για τους εκπαιδευτικούς που θέλουν να περάσουν τη Φυσική από τις τάξεις και τα εργαστήρια, στις αίθουσες εκδηλώσεων των σχολείων.
Την ίδια επίσης περίοδο, μετέφρασε το βιβλίο «Τα Μαθηματικά και ο Εγκέφαλος», των Changeux &Connes (1995) -μαζί με τους Σ. Μάκρα και Σ. Μανουσέλη- και τη «Μπανιέρα του Αρχιμήδη» τωνOrtoli & Witkowski (1997). 
Τις διδακτικές του απόψεις, με έμβλημα το «να πάρουμε το λάθος αγκαλιά», τις συνόψισε στα δυο πιο πετυχημένα βιβλία Διδακτικής Φυσικών Επιστημών στη χώρα.
Το 2000, στο «Το μακρόν Φυσική προ του βραχέως Διδάσκω» και το 2004, στο «πιο ώριμο» όπως εκτιμούσε, «Το Μήλο και το Κουάρκ». «Μήλο και Κουάρκ» αποκαλούσε και το τελευταίο αυτοκίνητο που οδήγησε, αφού το αγόρασε με τα εκδοτικά δικαιώματα του βιβλίου.


Οι διδακτικές του απόψεις, τα αφηγηματικά του εγχειρήματα με αντικείμενο τον Φυσικό Κόσμο, τα διδακτικά εγχειρίδια στα οποία συνέβαλε εμβληματικά, οι ατέλειωτες ώρες μελέτης της βιβλιογραφίας, κυρίως όμως το ανεπανάληπτο διδακτικό αλλά και προσωπικό του ταπεραμέντο, συνοψίζονται και αναγνωρίζονται με αναφορά στο μικρό του όνομα.

Αυτό που λέμε «ο τρόπος του Ανδρέα».
Και αυτός ο τρόπος μοιάζει να παραμένει αγέραστος.
Αφού ακουμπάει πάνω στη δικιά του χαμηλόφωνη αποστροφή: «κρύβε λόγια».
Και το «ρο» να ακούγεται θαμπά.

Με το ρέκβιεμ των Bob Dylan και Sam Peckinpah ο αποχαιρετισμός, για να κλέψουμε άλλα πέντε λεπτά χρόνο από τον άτεγκτο Πρόεδρο της Τελευταίας Συνεδρίας, αφού τη σπουδαία μπάλα ο Ανδρέας πάντα την παίζει στην με πάθος κερδισμένη παράταση.

Oμάδα φίλων του στη "νησίδα ylikonet".
~~~~~~~~~~~~~~
Lefki Athanasopoulou Σας παραθέτω την σελίδα του:
http://users.sch.gr/kassetas/

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2015

1915-2015: Μια ιστορική-επιστημολογική αποτίμηση της θεωρίας της σχετικότητας

ainstain.jpg

«Το φιλοσοφικό ‘‘στιλ’’ του Αϊνστάιν δυσχέρανε την κατανόηση και την αποδοχή της θεωρίας της σχετικότητας καθώς δεν ήταν λίγοι οι φυσικοί που θεωρούν ότι ο φιλοσοφικός στοχασμός σχετικά με τον χώρο και τον χρόνο δεν έχει θέση στη φυσική
Στο προηγούμενο άρθρο (βλ. «Εφ.Συν.» 5-12-15) παρουσιάσαμε με τη βοήθεια του Αριστείδη Αραγεώργη τις πολυάριθμες επιστημονικές αλλά και επιστημολογικές εξελίξεις που επί έναν αιώνα πυροδότησε η διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας.
Ολοκληρώνοντας το τρίπτυχο αφιέρωμα για τα εκατό χρόνια από τη δημοσιοποίηση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, θα πρέπει να εξετάσουμε όχι μόνο γιατί οι πρωτοποριακές ιδέες του Αϊνστάιν αποδείχτηκαν τόσο γόνιμες επιστημονικά ώστε να αλλάξουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε σήμερα την πραγματικότητα και κάνουμε φυσική, αλλά και σε ποιο βαθμό αυτές επηρεάστηκαν ή ενδεχομένως περιορίστηκαν από τις ιστορικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις της εποχής του.
Στο σημερινό άρθρο θέλουμε να αναδείξουμε τις ιστορικές-εθνικές αλλά και τις φιλοσοφικές προκείμενες που διευκόλυναν ή, αντιθέτως, παρεμπόδισαν την επικράτηση των σχετικιστικών ιδεών.
Για τον σκοπό αυτόν, ζητήσαμε τη συμβολή του καθηγητή Θόδωρου Αραμπατζή, διακεκριμένου Ελληνα ιστορικού της επιστήμης, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια μελετά τις επιστημολογικές και ιστορικές προϋποθέσεις για την επικράτηση της σχετικιστικής και της κβαντικής φυσικής.
• Πολλοί πιστεύουν ότι μόλις εμφανίζεται μια μεγάλη θεωρητική ή πειραματική ανακάλυψη γίνεται σχεδόν αυτομάτως αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα. Ομως αυτό δεν συνέβη ούτε με την ειδική ούτε με τη γενική θεωρία της σχετικότητας. Πώς εξηγούνται τέτοιες «συντηρητικές» και φαινομενικά ανορθολογικές αντιδράσεις απέναντι σε μια τόσο ανανεωτική θεωρία;
Ο συντηρητισμός στην επιστήμη δεν είναι απαραίτητα ανορθολογική στάση.
Οι επικρατούσες επιστημονικές θεωρίες είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας και συστηματικής έρευνας και δεν ανατρέπονται εύκολα, ακόμη και αν αντιμετωπίζουν «ανωμαλίες», δηλαδή φαινόμενα ή πειραματικά αποτελέσματα που αδυνατούν να τα εξηγήσουν.
Μια νέα θεωρία μπορεί να επιλύει ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η παλαιότερη, η αποδοχή της όμως έχει και κάποιο κόστος.
Για παράδειγμα, μπορεί να συγκρούεται με παγιωμένες και καλά τεκμηριωμένες πεποιθήσεις για τη φύση ή να μην είναι σε θέση να εξηγήσει όλα τα φαινόμενα που εξηγούσε η παλαιότερη θεωρία.
Η περίπτωση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας (ΕΘΣ) δείχνει ξεκάθαρα πόσο περίπλοκη μπορεί να είναι η διαδικασία αποδοχής μιας νέας επιστημονικής θεωρίας.
Η θεωρία του Αϊνστάιν είχε ορισμένα πλεονεκτήματα σε σχέση με παλαιότερες θεωρίες για τα ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα σε κινούμενα σώματα: ήταν απλούστερη και βασιζόταν σε λιγότερες παραδοχές.
Ωστόσο, το κόστος αυτής της απλοποίησης ήταν μεγάλο.
Η ΕΘΣ κατέστησε περιττό τον αιθέρα, το μέσο που θεωρούνταν απαραίτητο για τη διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, και σχετικοποίησε το ταυτόχρονο: δύο συμβάντα που ήταν ταυτόχρονα για έναν παρατηρητή, δεν ήταν ταυτόχρονα για κάποιον άλλο που κινούνταν ως προς τον πρώτο.
Η απόρριψη του αιθέρα έκανε πολύ δύσκολη τη φυσική κατανόηση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων και η σχετικοποίηση του ταυτόχρονου ήταν επίσης ακατανόητη σε πολλούς επιστήμονες, όπως ο μεγάλος Ολλανδός φυσικός H.A. Lorentz.
Ο Αϊνστάιν μαζί με τον φυσικό Χ. Λόρεντζ | 
Επίσης, οι προβλέψεις της ΕΘΣ σχετικά με τη μεταβολή της μάζας των κινούμενων σωμάτων είχαν αρχικά διαψευστεί.
Μόνον αργότερα, στη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, αποδείχθηκε ότι τα πειραματικά αποτελέσματα που υποτίθεται ότι είχαν διαψεύσει την ΕΘΣ ήταν λανθασμένα.
Συνεπώς, για αρκετά χρόνια οι αντιδράσεις στην ΕΘΣ ήταν δικαιολογημένες και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ανορθολογικές.
Ωστόσο, με τη γενική θεωρία της σχετικότητας (ΓΘΣ) τα πράγματα άλλαξαν. Οι επιτυχημένες προβλέψεις της ΓΘΣ, π.χ. για τη μετάπτωση του περιηλίου του Ερμή, και η γόνιμη εφαρμογή της στην κοσμολογία δεν άφησαν πολλά περιθώρια ορθολογικής κριτικής στους επικριτές της.
• Από το 1905 μέχρι το 1911 οι περισσότεροι Γερμανοί φυσικοί τήρησαν αρνητική ή και εχθρική στάση απέναντι στις ανατρεπτικές ιδέες της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας. Μόνο δυο-τρεις διάσημοι φυσικοί την υπερασπίστηκαν, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους. Την ίδια περίοδο οι πιο επιφανείς Γάλλοι, Βρετανοί και Αμερικανοί φυσικοί αντέδρασαν είτε με απόλυτη σιωπή είτε αρνούμενοι να αποδεχθούν τις πραγματικές της συνέπειες. Μήπως εντέλει οι εθνικές, πολιτισμικές και κοινωνικές διαφορές επηρεάζουν την ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όσο θέλουμε να πιστεύουμε;
Οπως ήδη ανέφερα, τα προτερήματα της ΕΘΣ σε σχέση με τις ανταγωνιστικές της θεωρίες ήταν αμφιλεγόμενα, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα.
Αυτό άφηνε περιθώρια για ορθολογικές διαφωνίες ανάμεσα στους φυσικούς. Ωστόσο, σε αυτές τις διαφωνίες έπαιξε πράγματι καθοριστικό ρόλο η εθνικότητα των φυσικών.
Στη Γερμανία, οι ηγετικές φυσιογνωμίες της επιστημονικής κοινότητας, όπως ο Max Planck και ο Arnold Sommerfeld, υποδέχθηκαν θετικά τη θεωρία του Αϊνστάιν.
Υπήρξαν, ωστόσο, και σημαντικές εξαιρέσεις, όπως οι νομπελίστες φυσικοί Philipp Lenard και Johannes Stark, που όμως είχαν πολιτικά και ιδεολογικά κίνητρα.
Στη Γαλλία, ίσως λόγω της καταλυτικής επιρροής του μεγάλου μαθηματικού, φυσικού και φιλοσόφου Henri Poincaré, ο οποίος αγνόησε επιδεικτικά τη θεωρία του Αϊνστάιν, η διείσδυση της θεωρίας της σχετικότητας ήταν εξαιρετικά αργή.
Ο μεγάλος Γάλλος μαθηματικός Α. Πουανκαρέ, ο οποίος αγνόησε σκανδαλωδώς τη θεωρία της σχετικότητας 
Στη Βρετανία, πάλι, όπου ο αιθέρας ήταν κεντρικό στοιχείο της κοσμοθεωρίας και της πρακτικής των Βρετανών φυσικών, υπήρξε μεγάλη δυσκολία κατανόησης της νέας θεωρίας και έγιναν προσπάθειες αφομοίωσής της στη φυσική του αιθέρα.

Οσο για τις ΗΠΑ, εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε σημαντική παράδοση στη θεωρητική φυσική και τα παράδοξα στοιχεία της ΕΘΣ, όπως η σχετικότητα του ταυτόχρονου και η απόρριψη του αιθέρα, ήταν εξαιρετικά «δύσπεπτα» για πολλούς φυσικούς.
Από κάποιο σημείο και μετά, βέβαια, οι αρετές της θεωρίας της σχετικότητας ήταν ιδιαίτερα εμφανείς και δεν μπορούσαν να αγνοηθούν από τους πολέμιούς της.
Επίσης, η παλαιότερη γενιά των «κλασικών» φυσικών σταδιακά έφυγε από το προσκήνιο και η νεότερη γενιά δεν είχε καμία δυσκολία να αποδεχθεί τις ανατρεπτικές πτυχές της θεωρίας του Αϊνστάιν.
Η μόνη χώρα στην οποία ο Αϊνστάιν εξακολούθησε να έχει εχθρούς για μεγάλο διάστημα ήταν η Γερμανία.
Ωστόσο, αυτό σχετιζόταν περισσότερο με την εβραϊκή καταγωγή του και τις ριζοσπαστικές πολιτικές απόψεις του παρά με το περιεχόμενο των θεωριών του.
Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλες διαφοροποιήσεις στην πρόσληψη της θεωρίας της σχετικότητας σε διαφορετικές χώρες δείχνουν ότι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες είναι σημαντικοί για την αποδοχή μιας νέας θεωρίας.
• Εκτός όμως από τις εθνικές-πολιτισμικές μεταβλητές, στην αποδοχή κάθε σημαντικής επιστημονικής θεωρίας υπεισέρχονται και φιλοσοφικοί-επιστημολογικοί παράγοντες. Ποιες ήταν οι φιλοσοφικές προκείμενες που διευκόλυναν την ανάδυση των ανατρεπτικών σχετικιστικών ιδεών του Αϊνστάιν και σε ποιο βαθμό κάποιες αμιγώς φιλοσοφικές αντιρρήσεις δυσχέραναν την αποδοχή της;
Ο Αϊνστάιν είχε αξιόλογη φιλοσοφική παιδεία. Στα μαθητικά και φοιτητικά του χρόνια είχε μελετήσει τα έργα των Χιουμ, Καντ, Μαχ και Πουανκαρέ.
Είχε επηρεαστεί έντονα από τον εμπειρισμό του Χιουμ και την κριτική του Μαχ στη νευτώνεια αντίληψη του χώρου ως αυθύπαρκτης και απόλυτης οντότητας.
Η επιρροή του Χιουμ είναι εμφανής στην εργασία του Αϊνστάιν «Περί της ηλεκτροδυναμικής των κινούμενων σωμάτων» το 1905, όπου διατύπωσε την ΕΘΣ.
Ενα σημαντικό -ίσως το πιο σημαντικό!- τμήμα αυτής της εργασίας περιέχει μια οξυδερκή ανάλυση της έννοιας του χρόνου και, πιο συγκεκριμένα, του «ταυτόχρονου». Η κριτική ανάλυση θεμελιωδών εννοιών, όπως η έννοια του χρόνου, δεν ήταν τότε κάτι σύνηθες στη φυσική.
Η σύνθεση φυσικής και φιλοσοφίας αποτελεί ένα από τα πιο ρηξικέλευθα και γοητευτικά στοιχεία του έργου του Αϊνστάιν.
Οπως επισήμανε ο ίδιος προς το τέλος της ζωής του: «Η γνωσιολογία χωρίς την επιστήμη καταλήγει να είναι ένα κενό σχήμα. Η επιστήμη χωρίς τη γνωσιολογία -αν μπορούμε να διανοηθούμε καν κάτι τέτοιο- είναι πρωτόγονη και τελεί σε σύγχυση».
Ωστόσο, το φιλοσοφικό «στιλ» του Αϊνστάιν δυσχέρανε την κατανόηση και την αποδοχή της θεωρίας της σχετικότητας.
Δεν ήταν λίγοι οι φυσικοί που πίστευαν (και εξακολουθούν να πιστεύουν!) ότι ο φιλοσοφικός στοχασμός σχετικά με τον χώρο και τον χρόνο δεν έχει θέση στη φυσική.
Ο μεγάλος θεωρητικός φυσικός Lorentz, για παράδειγμα, υποστήριζε ότι στη φυσική είναι νόμιμο να χρησιμοποιούμε τις οικείες έννοιες του χώρου και του χρόνου, τις οποίες και θεωρούσε «απολύτως σαφείς».
Οπως έλεγε, «η αντίληψή μου για τον χρόνο είναι τόσο ξεκάθαρη που διακρίνω με σαφήνεια […] τι είναι ταυτόχρονο και τι όχι».
Η στάση του Lorentz είναι ενδεικτική της άρνησης πολλών φυσικών των αρχών του 20ού αιώνα να αποδεχθούν τη σχετικότητα του χρόνου, η οποία αντίκειται στον «αυτονόητο» χαρακτήρα του.
Ισως, γι’ αυτόν τον λόγο να υποτιμήθηκε αρχικά η εννοιολογική καινοτομία της ΕΘΣ, η οποία για αρκετά χρόνια θεωρούνταν μια απλή παραλλαγή της θεωρίας του Lorentz.
Ο Αΐνστάιν με τον ιδιοφυή μαθηματικό λογικιστή Καρτ Γκέντελ | 
• Πράγματι, το «στιλ» του Αϊνστάιν ως θεωρητικού φυσικού υπήρξε ένα ενδιαφέρον εμπόδιο για την αποδοχή των σχετικιστικών ιδεών. Πόσο πρωτοποριακό ήταν για την εποχή του αυτό το «προσωπικό» στιλ σκέψης και τι έχει απομείνει από αυτό στη νοοτροπία των σύγχρονων φυσικών;
Ορισμένες από τις μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις είχαν ως αφετηρία κάποιες «προσωπικές» ερμηνείες των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι καλά εδραιωμένες, μέχρι τότε, θεωρίες.
Για παράδειγμα, ο Κοπέρνικος, σε αντίθεση με την πλειονότητα των αστρονόμων του 16ου αιώνα, θεωρούσε ότι η πτολεμαϊκή αστρονομία είχε εκφυλιστεί σε ένα συνονθύλευμα αυθαίρετων τεχνικών για την πρόβλεψη των πλανητικών κινήσεων.
Κάτι παρόμοιο βλέπουμε και στην περίπτωση του Αϊνστάιν.
Το 1905, στην εργασία του για την ΕΘΣ, παρουσιάζει ως κεντρικό πρόβλημα της ηλεκτρομαγνητικής θεωρίας το γεγονός ότι η συμμετρία ενός ηλεκτρομαγνητικού φαινομένου δεν αντανακλάται στη θεωρητική του ερμηνεία.
Η εν λόγω «ασυμμετρία» ήταν απαράδεκτη για τον Αϊνστάιν, μολονότι δεν αποτελούσε ένα αναγνωρισμένο πρόβλημα στην κοινότητα των φυσικών.
Το προσωπικό «στιλ» του Αϊνστάιν στη φυσική ήταν απόρροια των επιστημολογικών του αναζητήσεων.
Ωστόσο, και άλλοι μεγάλοι φυσικοί των αρχών του 20ού αιώνα, όπως ο Max Planck, ο Niels Bohr και ο Erwin Schrödinger, είχαν φιλοσοφική παιδεία και συγκροτημένες φιλοσοφικές απόψεις σχετικά με την επιστήμη.
Κάτι που επίσης ίσχυε και για την αμέσως επόμενη γενιά φυσικών, που συμπεριλάμβανε τους πρωτεργάτες της κβαντικής μηχανικής, όπως ο Werner Heisenberg και ο Wolfgang Pauli.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Το επίκεντρο της έρευνας στη φυσική μετατοπίστηκε γεωγραφικά στις ΗΠΑ, όπου κυριαρχούσε μια πιο πραγματιστική θεώρηση της επιστήμης, με έμφαση στην εμπειρική επάρκεια και την εργαλειακή χρησιμότητα των επιστημονικών θεωριών.
Η πλειονότητα των Αμερικανών φυσικών δεν διαπνεόταν από φιλοσοφικές ανησυχίες. Ορισμένοι, μάλιστα, είχαν μια εμφανώς απαξιωτική στάση απέναντι στη φιλοσοφία.
Ενδεικτικές είναι οι περιπτώσεις των μεγάλων Αμερικανών φυσικών Richard Feynman και Steven Weinberg.
Στον μεν Feynman αποδίδεται η άποψη ότι η χρησιμότητα της φιλοσοφίας της επιστήμης για τους επιστήμονες είναι αντίστοιχη με τη χρησιμότητα της ορνιθολογίας για τα πτηνά!
Οσο για τον Weinberg, θεώρησε σκόπιμο να συμπεριλάβει στο βιβλίο του «Ονειρα για μια τελική θεωρία» (ελλ. εκδ. Κάτοπτρο, 1995) ένα κεφάλαιο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ενάντια στη φιλοσοφία»!
Ευτυχώς δεν υιοθετείται από όλους τους φυσικούς αυτή η αμιγώς πραγματιστική, υπολογιστική προσέγγιση.
Πολλοί αξιόλογοι ερευνητές καταφεύγουν σε φιλοσοφικούς προβληματισμούς σχετικά με τα εννοιολογικά θεμέλια των αναζητήσεών τους.
Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι έρευνες στην κοσμολογία, στη φυσική υψηλών ενεργειών ή στα πολύπλοκα συστήματα.
• Από τότε που έγινε ευρύτατα αποδεκτή από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα η γενική θεωρία της σχετικότητας παρουσιάζεται ως μια μεγάλη «επιστημονική επανάσταση». Γιατί, όμως, ορισμένοι αξιόλογοι ιστορικοί και φιλόσοφοι της φυσικής ισχυρίζονται ότι οι βασικές αρχές, ακόμη και οι έννοιες της θεωρίας του Αϊνστάιν, μολονότι ανανεωτικές ή και ριζοσπαστικές, δεν αποτελούν επανάσταση, μια ριζική ανατροπή του κυρίαρχου Παραδείγματος της «κλασικής» φυσικής;
Στις επιστημονικές επαναστάσεις, όπως εξάλλου και στις πολιτικές, υπάρχουν στοιχεία ρήξης αλλά και στοιχεία συνέχειας με το παρελθόν.
Οι νέες επαναστατικές θεωρίες ανατρέπουν τις παλαιότερες, ωστόσο γεννιούνται μέσα από αυτές. Είτε διότι ενσωματώνουν τμήματά τους είτε γιατί επιλύουν προβλήματα που δημιούργησαν οι παλαιότερες.
Η ΓΘΣ προέκυψε από την προσπάθεια του Αϊνστάιν να επεκτείνει την αρχή της σχετικότητας σε μη αδρανειακά συστήματα (επιταχυνόμενα ή επιβραδυνόμενα).
Στις επίμονες και επίπονες προσπάθειες του Αϊνστάιν, από το 1907 έως το 1915, για τη συγκρότηση της νέας θεωρίας, καθοδηγητικό ρόλο έπαιξε ένα αίτημα συνέχειας: η νέα θεωρία έπρεπε να συμφωνεί με τη νευτώνεια θεωρία στο πεδίο ισχύος της τελευταίας!
Εντούτοις, το αποτέλεσμα αυτής της πορείας ήταν μια νέα εικόνα του κόσμου που διέφερε ριζικά από το νευτώνειο πρότυπο.
Οπως και εσείς εξηγήσατε στο πρώτο άρθρο αυτού του αφιερώματος, ο χώρος και ο χρόνος έπαψαν να θεωρούνται ανεξάρτητοι από την ύλη, και η βαρύτητα, από μυστηριώδης δύναμη εξ αποστάσεως που δρα ακαριαία, επανερμηνεύθηκε ως αποτέλεσμα της παραμόρφωσης του χωροχρόνου από την ύλη και ως «δύναμη» που διαδίδεται με την ταχύτητα του φωτός.
Επιπλέον, η ΓΘΣ εξηγούσε φαινόμενα που η νευτώνεια φυσική δεν μπορούσε να εξηγήσει, όπως το μέγεθος της μετάπτωσης του περιηλίου του Ερμή, και προέβλεπε νέα φαινόμενα, όπως η καμπύλωση του φωτός όταν διέρχεται κοντά από σώματα με μεγάλη μάζα και η επιβράδυνση του χρόνου από τη βαρύτητα.
Η επιβεβαίωση της καμπύλωσης του φωτός το 1919, κατά τη διάρκεια μιας ηλιακής έκλειψης, έκανε τον Αϊνστάιν παγκόσμια διασημότητα μέσα σε λίγες μέρες.
Οσο για την επιβράδυνση της ροής του χρόνου από τη βαρύτητα, είναι πλέον φαινόμενο με τεχνολογικές εφαρμογές, όπως π.χ. τα GPS, που έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή μας ζωή.
Από μια άλλη άποψη, η ΓΘΣ, λόγω του αιτιοκρατικού της χαρακτήρα, εντάσσεται στο πλαίσιο της κλασικής φυσικής, σε αντίθεση με την κβαντική θεωρία που έχει πιθανοκρατικό χαρακτήρα.
Η ενοποίηση αυτών των δύο θεωριών παραμένει ένα από τα μεγάλα ανοιχτά προβλήματα της φυσικής.

Ποιος είναι

Ο Θόδωρος Αραμπατζής είναι καθηγητής στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει ιστορία και φιλοσοφία των φυσικών επιστημών.
Πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Princeton, εν συνεχεία ήταν μεταδιδακτορικός υπότροφος στο ΜΙΤ και επισκέπτης ερευνητής στο Max Planck Institute for the History of Science στο Βερολίνο.
Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Representing Electrons» (University of Chicago Press, 2006), και συνεπιμελητής των «Kuhn’s The Structure of Scientific Revolutions Revisited» (Routledge, 2012) και «Relocating the History of Science» (Springer, 2015).
Σε συνεργασία με τον Κώστα Γαβρόγλου επιμελήθηκαν δύο σημαντικές ανθολογίες: «Ο Αϊνστάιν και η Σχετικότητα» (εκδ. Π.Ε.Κ.), και «Η Κρίση στη Φυσική και η δημοκρατία της Βαϊμάρης: η πολιτισμική ιστορία της κβαντικής θεωρίας» (εκδ. Π.Ε.Κ.).

Συντάκτης: Σπύρος Μανουσέλης



To Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας για την προβολή και τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας

Είμαστε το μοντέρνο αντίστοιχο του Ινστιτούτου Γκέτε

Ο πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, καθηγητής του ΑΠΘ, Ιωάννης Καζάζης

«Το λέμε όσο πιο σεμνά γίνεται», μας λέει ο πρόεδρος του Κέντρου, καθηγητής του ΑΠΘ Ιωάννης Καζάζης, «αλλά το ΚΕΓ είναι το μοντέρνο αντίστοιχο του Ινστιτούτου Γκέτε». Λειτουργώντας κατά βάση με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς, το μεγαλύτερο πρόβλημά του δεν είναι ο μειούμενος προϋπολογισμός, αλλά «ότι χάνουμε πολλούς εκπαιδευμένους και ειδικευμένους συνεργάτες που αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό».
• Ποια ανάγκη υπαγόρευε την ίδρυση του ΚΕΓ; Δεν αρκούσε η ύπαρξη τόσων φιλοσοφικών σχολών και συγγενών ερευνητικών ιδρυμάτων; Πόσο ανταποκρίθηκε στην αποστολή του τα προηγούμενα χρόνια;
Η αμεσότερη ίσως ανάγκη ήταν η «Πιστοποίηση της Ελληνομάθειας», που αποτελούσε αίτημα καθολικό: πιστοποίηση υπήρχε για όλες τις γλώσσες της Ε.Ε., πλην της ελληνικής. Με αυτήν συνδεόταν η συστηματοποίηση της διδασκαλίας της ελληνικής στους ομογενειακούς πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο. Είκοσι χρόνια μετά την οριστική λύση του γλωσσικού ζητήματος, το ζήτημα ωρίμασε και πολιτικά και επιστημονικά, καθώς αναδυόταν πλέον ως νέος κλάδος της γλωσσολογίας η διδασκαλία της ελληνικής ως Β/Ξένης Γλώσσας. Στο ΚΕΓ, κυρίως, οφείλεται η άνδρωση του επιστημονικού αυτού κλάδου στην Ελλάδα.
• Πώς συνέβαλε το ΚΕΓ στη χρήση και την καλλιέργεια της γλωσσικής εκπαίδευσης στο σχολείο και το πανεπιστήμιο, τη στιγμή μάλιστα που οι φωνές διαμαρτυρίας για τη λεξιπενία δεν έχουν κοπάσει και γίνονται μάλιστα κατανοητές, αν αναλογιστούμε και μόνο τις αδυναμίες που καταγράφονται στη χρήση της γλώσσας από όσους χρησιμοποιούν το διαδίκτυο;
Η μελέτη των εκπονουμένων λεξικών ανέδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας -μεγαλύτερων από οποιασδήποτε άλλης φάσης της ιστορίας της-, φανερώνοντας έτσι και τα βαριά καθήκοντα που αναλογούν στη σχολική εκπαίδευση (συνθετότερα από κάθε άλλη εποχή της), από την οποία αναμένουμε τους επαρκείς χειριστές του μεγάλου αυτού πλούτου.
Οσο για το διαδίκτυο: είναι μια ευκαιρία λαμπρή για την πραγματοποίηση projects αυτής της κλίμακας, αλλά ταυτόχρονα πηγή κινδύνου, στο μέτρο που μπορεί να οδηγήσει μικρούς και μεγάλους σε εθισμό. Επειδή είναι αποδεδειγμένο από τις νευροεπιστήμες ότι η υπερβολική έκθεση στην ψηφιακή εργασία αποσυγκεντρώνει τον χρήστη, διασπά τη μνήμη και τη συγκρότηση της σκέψης του, οφείλει η εκπαίδευση να προσφύγει στα παραδοσιακά αντίμετρά της, ήτοι στην αποκατάσταση των «λησμονημένων» δικαιωμάτων της «βαθιάς ανάγνωσης» και της «γραφής ακριβείας».
Το σχολείο μας χρειάζεται, πλάι στην εντελώς απαραίτητη technoliteracy, μια νέα κουλτούρα καθημερινής γραφής και στοχαστικής ανάγνωσης.
• Ποια είναι τα μεγάλα, ανοιχτά ή εκπαιδευτικά και ερευνητικά ζητούμενα; Τι κάνει το ΚΕΓ γι’ αυτά και ποια τα αποτελέσματα σε γενικές γραμμές; Ποια η επιστημονική παραγωγή του ΚΕΓ;
Το ψηφιακό σχολείο είναι πλέον πραγματικότητα: χάρη στο ΕΣΠΑ, που έχει λήξει αυτό τον μήνα, για πρώτη φορά η εκπαίδευση -χάρη στην ενορχηστρωμένη συνεργασία του Διόφαντου, του ΚΕΓ, του Ινστιτούτου Επεξεργασίας του Λόγου και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής- έχει αποκτήσει ψηφιακή θωράκιση.
Ειδικά το ΚΕΓ, για τα γλωσσικά μαθήματα, έχει δημιουργήσει κατά τη διαρρεύσασα τετραετία τις «ΨΗΦΙΔΕΣ», ψηφιακούς πόρους και ψηφιακά σενάρια, ενταγμένα στο Ψηφιακό Σχολείο του υπουργείου και συνάμα και στην πασίγνωστη Πύλη του ΚΕΓ:www.greek-language.gr. Δημιούργησε άφθονο και αξιόπιστο υλικό με εκπαιδευτικό νου και με παιδευτική αξία - αλλά και μια πρότυπη «ψηφιακή κοινότητα εκπαιδευτικών», ως προτύπωση της ψηφιακής ακαδημαϊκής κοινότητας του μελλοντικού σχολείου.
• Σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα η πιστοποίηση της ελληνομάθειας σε ομογενείς και αλλογενείς; Πόσα πιστοποιητικά δίνονται κάθε χρόνο και κατά πόσο αποτελούν οι ετήσιες εξετάσεις Ελληνομάθειας κίνητρο για τους ομογενείς ώστε να μαθαίνουν ελληνικά;
Η ‘‘Πιστοποίηση της Ελληνομάθειας’’ είναι από τις μεγαλύτερες επιτυχίες μας. Στα 150 εξεταστικά κέντρα του ΚΕΓ σε όλο τον κόσμο πραγματοποιούνται κατ’ έτος αδιάβλητες εξετάσεις κατά τα ευρωπαϊκά επίπεδα (προσαρμοσμένα για την Ελληνική) και πιστοποιούνται περίπου 5.000 αλλοδαποί και ομογενείς και λαμβάνουν επίσημους τίτλους σπουδών του υπουργείου Παιδείας - εξαργυρώσιμους στην αγορά εργασίας σε όλο τον κόσμο.
Για την Πιστοποίηση, εξάλλου, φιλολόγων που ειδικεύονται στη Διδασκαλία της Ελληνικής ως Β/Ξένης Γλώσσας, το ΚΕΓ λειτουργεί από δεκαετίας το εξ αποστάσεως εννεάμηνο πρόγραμμα ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ και, από φέτος, ένα Πρόγραμμα Μάστερς από κοινού με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Ψηφιοποίηση έργου Εμμανουήλ Κριαρά

Το ΚΕΓ ιδρύθηκε το 1994, για την προβολή και τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας εντός και εκτός Ελλάδος. Ιδρυμα επιστημονικής περιγραφής και τεκμηρίωσης των τάσεων της νεοελληνικής γλώσσας, η κεντρική αυτή υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας (αποκεντρωμένη στη Θεσσαλονίκη) λειτουργεί ως συντονιστικό, συμβουλευτικό και επιτελικό όργανο του υπουργείου σε θέματα γλωσσικής αγωγής και πολιτικής.
Τα τμήματά του είναι τέσσερα (Λεξικογραφίας, Γλωσσολογίας, Πιστοποίησης της Ελληνικής, και Γλώσσας της Λογοτεχνίας). Διαθέτει δύο μοναδικά στον κόσμο Αρχεία Γλωσσικής Υλης, το Αρχείο Γεωργακά για τη Νέα Ελληνική (2,5 εκατ. δελτία με χωρία της νεοελληνικής γραμματείας των ετών 1800-2000) και του Εμμ. Κριαρά για τη Μεσαιωνική, βάσει των οποίων συντάσσει και εκδίδει το εθνικό λεξικό της Ν. Ελληνικής (ένας τόμος ώς τώρα), και (επτά ώς τώρα) τόμους του «Λεξικού της Μεσαιωνικής Δημώδους» -πέραν των 14 που είχε εκδώσει ο ίδιος ο Κριαράς.

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2015

Δύο μισθοί παρακρατήθηκαν στη διευθύντρια του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών επειδή... κατά λάθος χρησιμοποίησε παλιά σφραγίδα του υπουργείου Παιδείας σε σχολικό έγγραφο

Ο τραγέλαφος με τις σφραγίδες παρατράβηξε

sfragida_elliniki_dimokratia.jpg


Δύο μισθοί παρακρατήθηκαν στη διευθύντρια του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών επειδή... κατά λάθος χρησιμοποίησε παλιά σφραγίδα του υπουργείου Παιδείας σε σχολικό έγγραφο |EUROKINISSI
*
Αν και στην ελληνική εκπαίδευση οι εκπλήξεις διαδέχονται η μία την άλλη με καταιγιστικούς ρυθμούς, ένα παράδοξο περιστατικό που συνέβη τον τελευταίο καιρό στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών εγείρει πολλά ερωτήματα.
Από τη διευθύντρια του σχολείου κ. Ελένη Δανίλη παρακρατήθηκαν μισθοί δύο μηνών επειδή, εκ παραδρομής, χρησιμοποίησε την προηγούμενη σφραγίδα του υπουργείου Παιδείας αντί της νέας.
Η σφραγίδα που χρησιμοποίησε η διευθύντρια δεν ήταν άλλου υπουργείου, απλώς είχε την παλιότερη ονομασία του υπουργείου Παιδείας.
Να σημειώσουμε ότι και το ίδιο το υπουργείο Παιδείας έκανε λάθος στο όνομά του σε επίσημη δημοσίευση νομοσχεδίου. Πρόκειται για το ΦΕΚ Α’ 143/09-11-2015 του Νόμου 4342/2015 (άρθρο 41).
Στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο ο υπουργός αναφέρεται ως Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων αντί του «σωστού», Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων.
Προφανώς, μπερδεύτηκε κάποιος υπάλληλος, αφού σε έναν χρόνο το υπουργείο Παιδείας άλλαξε δύο φορές ονομασία.
Για δεύτερη φορά επίσης σε μια αναφορά που γίνεται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών (συγκεκριμένα στο άρθρο 21 παράγραφος 4) αναφέρεται «με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων» αντί Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων.
Αλήθεια, δόθηκε και στην περίπτωση του υπουργείου εντολή για διεξαγωγή ΕΔΕ, ώστε να τιμωρηθεί ο… ένοχος, όπως έγινε στην περίπτωση της δ/ντριας του ΠΣΠΑ; Τίνος ο μισθός θα παρακρατηθεί και για πόσους μήνες;
Την ιστορία της τιμωρίας της διευθύντριας του Πειραματικού Σχολείου εκθέτει με πολύ παραστατικό τρόπο η σχολική σύμβουλος Χριστίνα Πετροπούλου:
«Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς αποφασίσαμε μαζί με συνάδελφο σχολική σύμβουλο να οργανώσουμε κάποιες επιμορφωτικές συναντήσεις, χορηγώντας και τις σχετικές βεβαιώσεις.
»Και ενώ το μόνο που απέμενε ήταν η σφράγιση και υπογραφή των βεβαιώσεων, διαπιστώσαμε ότι η σφραγίδα που χρησιμοποιούσαμε δεν ήταν πλέον σε ισχύ, αφού το υπουργείο –για δεύτερη φορά μέσα στο 2015– είχε αλλάξει ονομασία. Το θέμα παρέμεινε σε εκκρεμότητα.
»Στο μεταξύ, περιμένοντας την έκδοση της νέας σφραγίδας, πληροφορηθήκαμε ότι η διευθύντρια του Πειραματικού Σχολείου του Παν/μίου Αθηνών τιμωρήθηκε με παρακράτηση μισθού δύο μηνών, γιατί σε κάποια έγγραφα δεν είχε χρησιμοποιήσει τη “σωστή” –τη στιγμή εκείνη– σφραγίδα.
»Εάν, βέβαια, αυτή τη στιγμή γινόταν ένας έλεγχος –έστω και δειγματοληπτικός– θα διαπιστώνονταν πλείστα όσα τέτοιου είδους “παραπτώματα” σε πάρα πολλά σχολεία και εποπτευόμενους φορείς από το Υπουργείο ανά την επικράτεια.
»Ολοι, λοιπόν, οι έχοντες –εν δυνάμει– διαπράξει το συγκεκριμένο “παράπτωμα” θα έπρεπε να τιμωρηθούν με τον ίδιο τρόπο, αν θέλουμε να μιλάμε για κράτος δικαίου.
»Στην περίπτωση δε που ο έλεγχος γινόταν για το διάστημα από το 2009-2015, όπου το υπουργείο άλλαξε συνολικά πέντε φορές ονομασία, θα διαπιστωνόταν σωρεία “παραπτωμάτων”.
»Φανταστείτε πόσο σοβαρό χρηματικό όφελος θα απέφεραν στο Δημόσιο οι τόσες παρακρατήσεις αν ο νόμος εφαρμοζόταν όπως στην περίπτωση της δ/ντριας του ΠΣΠΑ! Ισως να καλύπτονταν, κατ’ αυτό τον τρόπο, αρκετοί μισθοί αναπληρωτών και να είχαμε λιγότερα κενά στα σχολεία!
»Χρήματα που θα μπορούσαν, επίσης, να εξοικονομηθούν από τη μη αλλαγή –κάθε τρεις και πέντε– της ονομασίας του υπουργείου, αφού από μόνη της η εκάστοτε μετονομασία συνεπάγεται ένα σεβαστό ποσό που επιβαρύνει τον κάθε Ελληνα φορολογούμενο.
»Είναι γεγονός ότι κάθε τέτοια αλλαγή –και όχι μόνο στις σφραγίδες– δημιουργεί νευρικό κλονισμό στα σχολεία, τα οποία πρέπει, κάθε τρεις και πέντε, να προσαρμόζουν στα νέα δεδομένα όλα τα έγγραφα (τίτλους σπουδών, βεβαιώσεις κ.λπ.).
»Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός διευθυντή, ο οποίος, σε μια από τις επισκέψεις που έκανα στο σχολείο του, έβγαλε από ένα συρτάρι μια σακούλα γεμάτη με σφραγίδες, και αγανακτισμένος με όλο αυτόν τον τραγέλαφο είπε ότι δεν πετάει τίποτα “γιατί ποτέ δεν ξέρεις…”. Σίγουρα στη θέση του έχουν βρεθεί οι δ/ντές όλων των σχολείων».
Ιστορική αναδρομή
Σχετικά με τις ονομασίες του υπουργείου, μια σύντομη αναδρομή, από την ίδρυσή του έως σήμερα, δίνει μια σφαιρική εικόνα του όλου θέματος:
■ 1833-1926: Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως.
■ 1926-1949: Υπουργείο Θρησκευμάτων και Παιδείας.
■ 1949-1955: Υπουργείο Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας.
■ 1955-2009: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
■ 2009-2012: Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων.
■ 2012-2013: Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού.
■ 2013-τέλη Ιανουαρίου 2015: Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
■ Τέλη Ιανουαρίου 2015 - Σεπτέμβρη 2015: Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.
■ Σεπτέμβρης 2015-σήμερα: Υπουργείο Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων.
Σε μια πρώτη ανάγνωση των τίτλων βλέπουμε ότι οι μόνες σταθερές είναι η Παιδεία και τα Θρησκεύματα. Ανάλογα με τις εποχές, το ένα προηγείται ή έπεται του άλλου, η δε Παιδεία συνοδεύεται ή μη από τον επιθετικό προσδιορισμό «εθνική».
Τα υπόλοιπα μοιάζουν λίγο ανέστια, λες και βρίσκονται σε μια διαρκή κατάσταση μετεωρισμού: μπαίνουν, βγαίνουν, προτάσσονται, διαγράφονται, κάποια «μετακομίζουν» σε τίτλους άλλων υπουργείων, που κι εκεί μπαινοβγαίνουν, άλλα πρωτοεμφανίζονται μέχρι να εξαφανιστούν ή και να επανέλθουν κάποια στιγμή…
Τέλος πάντων, η Ιστορία θα δείξει αν όλο αυτό σχετίζεται με τον γενικότερο μετεωρισμό της ελληνικής κοινωνίας, η οποία βρίσκεται σε μόνιμη διαδικασία μετάβασης που ποτέ δεν ολοκληρώνεται, ή αν ερμηνεύεται με άλλους όρους.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση διερωτάται κανείς: Η εκάστοτε αλλαγή τίτλου συνεπάγεται και αλλαγή περιεχομένου; Στα σχολεία, για παράδειγμα, οι φιλόλογοι διδάσκουν ότι ο τίτλος συμπυκνώνει περιεκτικά το περιεχόμενο. Εδώ ισχύει κάτι τέτοιο; Αν ναι, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.
Αν όχι, τότε καιρός να σοβαρευτούμε. Στο σχολείο διδάσκουν και κάτι ακόμη: τη διαφορά ανάμεσα στο «είναι» και στο «φαίνεσθαι» – και μάλιστα μέσα από συγκεκριμένη τραγωδία, την «Ελένη» του Ευριπίδη (Γ΄ Γυμνασίου), την οποία ορισμένοι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως τραγικοκωμωδία.
Μήπως, τελικά, η λέξη αυτή συμπυκνώνει και εμπεριέχει τίτλους και περιεχόμενο όλου αυτού που περιγράφουμε;

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015

ΑΠΑΞΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΑ ΑΕΙ


"Εμφύλιος Πόλεμος". Έργο του Νίκου Εγγονοπουλου (1948) 


Πώς το Καθεστωτικό “εκπαιδευτικό” σύστημα φροντίζει επιμελώς να ξεχάσουμε και αυτά που ήδη γνωρίζουμε για την Ιστορία της Ελλάδος!
Ποιος είναι ο ρόλος του Αντώνη Λιάκου;
"Για να επιτευχθεί η σημερινή άλωση της Παιδείας, έπρεπε να υπάρξει το «έμψυχο υλικό» που θα την πραγματοποιούσε: που θα τολμούσε να σβήσει τη λέξη «Εθνική» που καθόριζε την Ελληνική Παιδεία, να εξωραΐσει τα 400 χρόνια υποδούλωσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, να συρρικνώσει σε 4 σελίδες την Επανάσταση και σε 8 σειρές την Άλωση, να αλλοιώσει νεώτερα ιστορικά γεγονότα, όπως εκείνο των Ιμίων, και να φτάσει στο τελευταίο βήμα του σχεδίου: να κάνει την ιστορία «μάθημα επιλογής»…"


Αποκαλυπτική συνέντευξη του καθηγητή Εμμανουήλ Μικρογιαννάκη 
στην δημοσιογράφο Αννα Δοντά για το περιοδικό Hellenic NEXUS.


Hellenic NEXUS: Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα βάλλεται από παντού. Ωστόσο, ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι βολές εκ των έσω. Αρχίζοντας με τη μείωση βασικών μαθημάτων (όπως τα Αρχαία Ελληνικά), την απάλειψη του προσδιορισμού «εθνική», περνώντας στην αλλοίωση κειμένων, κυρίως στα βιβλία της Ιστορίας, και καταλήγοντας στην ουσιαστική κατάργηση της, κάνοντας τη μάθημα επιλογής! Πώς τα ερμηνεύετε όλα αυτά εσείς, που έχετε διά βίου υπηρετήσει την Ελληνική Παιδεία και, μάλιστα, από την έδρα της Ιστορίας;
Εμμανουήλ Μικρογιαννάκης: Σήμερα, πράγματι, μας απασχολεί μία κατάστασις, η οποία είναι ανυπόφορη! Πολλαπλά πλήγματα και κίνδυνοι που υπάρχουν για το Έθνος μας. Ποιο είναι αυτό το Έθνος; Μήπως αυτή η έννοια έχει παραμεληθεί και παραγκωνισθεί, ώσπου να την εγκαταλείψουμε; Πολλά με το όνομα «εθνικόν» έλειψαν. Μένει ακόμη «εθνικός κήπος», «εθνικό θέατρο», «εθνική άμυνα». Επί του παρόντος μένουν. Μήπως είναι ένας διωγμός του Έθνους;
Για να επιτευχθεί η σημερινή άλωση της Παιδείας, έπρεπε να υπάρξει το «έμψυχο υλικό» που θα την πραγματοποιούσε: που θα τολμούσε να σβήσει τη λέξη «Εθνική» που καθόριζε την Ελληνική Παιδεία, να εξωραΐσει τα 400 χρόνια υποδούλωσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, να συρρικνώσει σε 4 σελίδες την Επανάσταση και σε 8 σειρές την Άλωση, να αλλοιώσει νεώτερα ιστορικά γεγονότα, όπως εκείνο των Ιμίων, και να φτάσει στο τελευταίο βήμα του σχεδίου: να κάνει την ιστορία «μάθημα επιλογής»…
Η.Ν.: Τι ακριβώς συνιστά αυτό που αποκαλούμε «Εθνος»;
Ε.Μ.: Ο χώρος και ο χρόνος. Πρώτον είναι ο χώρος. Χρόνος είναι όλη μας η Ιστορία. Το Έθνος γίνεται μέρος της εθνικής μας υποστάσεως. Δηλαδή, το Έθνος είναι η ίδια η ψυχή μας. Χρονικότητα και εθνικότητα σχεδόν συμπίπτουν.
Το Έθνος, δε, για να υπάρχει μία αφετηρία, έχει ένα παρελθόν.Έχει ένα πόθεν. Και βέβαια έχει το νυν, αλλά οπωσδήποτε και μια προσδοκία, ένα όραμα. Αν δεν έχει όραμα, δεν ζεσταίνεται η ψυχή του ανθρώπου, δεν τείνει κάπου. Και όταν δεν τείνει κάπου, λέει: «Καλά είμαι εδώ, επαναπαύομαι και βολεύομαι επί του παρόντος». Ζει μόνο για το παρόν. Αλλά το Έθνος πρέπει να έχει κάποιο όραμα, στο οποίο να τείνει. Έτσι μόνο ζωοποιείται ο άνθρωπος.
Η.Ν.: Μήπως ο στόχος είναι να μην έχουμε μέλλον;
Ε.Μ.: Να μην έχουμε Έθνος! Όσο κάποιος τοξεύει στο μέλλον και έχει ένα όραμα, τόσο ζητεί βαθύτερες ρίζες στο παρελθόν. Όλα τα Έθνη της Γης ζητούν το «ριζοβολείν», δηλαδή να βάλουν ρίζα βαθιά και, αν δεν έχουν, να βρουν. Διότι, όπως συμβαίνει και με το φυτό, αυτό δεν μπορεί να αναπτυχθεί αν δεν ριζώσει καλά. Το ίδιο κάνουν και τα ζώα, το ίδιο κάνουν και οι άνθρωποι.
Αν, λοιπόν, το Έθνος μας δεν έχει ρίζα, δεν έχει και μέλλον. Έχει, δε, αποδειχθεί ότι έθνη που είχαν μικρή προοπτική, είχαν και μικρό παρελθόν. Και πολλές φορές κατασκευάζουν παρελθόν από τα λίγα στοιχεία που έχουν, κάνοντας και κάποια μυθοποίηση αυτού του παρελθόντος. Αυτό το έκαναν οι Ρωμαίοι. Όταν εξελίχθησαν, έσκυψαν βαθιά να βρουν ρίζες και, μάλιστα, βρήκαν ελληνικές! Αναφέρθηκαν στα Τρωικά για να κάνουν μεγάλο παρελθόν. Αυτό κάνουν και οι Αμερικανοί. Αν τους πεις σήμερα «Οι ερυθρόδερμοι είναι το παρελθόν σας», θα πουν «Όχι, δεν είναι αυτοί το παρελθόν μας. Είναι η Ευρώπη». Άρα, όταν έχουμε τέτοιο παρελθόν, πρέπει να το προσέξουμε. Όχι να λατρεύουμε το παρελθόν καθεαυτό, αλλά να είναι μια γόνιμη αφετηρία. Δεν υπάρχει κίνησις προς το μέλλον, αν δεν υπάρχει κάποιο θεμέλιο.
Η.Ν.: Είναι η Ιστορία το «εργαλείο» για να κάνουμε αυτή τη «διαδρομή»; Όχι μόνο από το παρελθόν στο τώρα, αλλά και προς το μέλλον…
Ε.Μ.: Την Ιστορία την υφαίνουμε εμείς οι ίδιοι. Και όχι μόνον την υφαίνουμε είναι βίωμα μας, μέρος του ψυχισμού μας. Χωρίς τον ιστορικό βίο, εμείς είμαστε ένα σωματίδιον. Η Ιστορία είναι το ένδυμα μας, ο χιτώνας που φορούμε. Διότι ενυφαίνεται μέσα εις το άτομο αυτή η έννοια της Ακροπόλεως, των μνημείων της Ακροπόλεως. Ο χρόνος δεν είναι κάτι ανεξάρτητο ημών. Η χρονικότητα ως μορφή εσωτερικής εποπτείας, όπως θα έλεγε ο Καντ, είναι δικό μας πράγμα. Και αναφαίρετο. Θα φύγει μόνο όταν πεθάνουμε.

Οι επιπτώσεις της μετατροπής της Ιστορίας σε μάθημα επιλογής

Η.Ν.: Τι επιδιώκεται, λοιπόν, αφαιρώντας ουσιαστικά την Ιστορία (με τη μετατροπή της σε μάθημα επιλογής) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;
E.M.: Απαξιώνεται γενικά το παρελθόν, το οποίον είναι μια πλούσια Ιστορία. Μοναδική στην παγκόσμια Ιστορία, όσο και αν θέλουμε, εξετάζοντας την εις βάθος, να βρούμε και τρωτά της σημεία.
Αυτή η Ιστορία δεν ήταν μόνο κάτι το θαυμαστό. Είχε και τραγωδία. Το κλασικό είναι μαζί γοητεία και φρίκη. Η Ελληνι­κή Ιστορία είναι δραματική. Δεν είναι μόνο εξάρσεις. Είναι και καταπτώσεις, είναι και αλώσεις…
Η.Ν.: Γιατί ενοχλεί τόσο;
Ε.Μ.: Διότι θέλουν να μας τα αποστερήσουν όλα αυτά και να τα πάρουν άλλοι λαοί. Για παράδειγμα, οι Τούρκοι περιμέ­νουν: αν εσείς απεμπολήσετε την Εφεσο, τη Μίλητο, την Κων­σταντινούπολη, τα κάνουμε δικά μας! Ο Νταβουτογλού έχει πει πολύ χαρακτηριστικά: «Εμείς θα αξιοποιήσουμε όλα τα πα­ρελθόντα. Μεταξύ αυτών [των παρελθόντων] είναι και το ελληνικό. Και με αυτά θα φτιάξουμε το παρελθόν μας, τον Τουρκισμό μας, που ουδείς επιτρέπεται να τον θίξει.»Έχουμε, λοιπόν, μια έξαρση του εθνικισμού τους, σε αντίθεση με εμάς. Και από την άλλη πλευρά, ξέρετε τι λέει ο Εθνικός Ύμνος των Ιταλών, που είναι φιλελεύθερος λαός; Ουέ και αλοίμονο, αν είχαμε εμείς τέτοιο εθνικό ύμνο! «Αδελφοί Ιταλοί, η Ιταλία ξύπνησε, φόρεσε την περικεφαλαία του Σκιπίωνος, η Νίκη εί­ναι δική μας! Δούλοι μας, θα στρατευτείτε σ’ αυτό τον μεγάλο αγώνα, έτοιμοι να φτιάξετε τη ζωή σας; – Ναι, φωνάζουν όλοι»! Όλοι οι λαοί, στους εθνικούς τους ύμνους, έχουν μια προτροπή: «Μπρος, ξυπνήστε, κάντε κάτι!»
Η.Ν.: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που διατρέχουμε;
Ε.Μ.: Το γενικό σχέδιο που διαβλέπω είναι η μείωσις της εννοίας «Ελλάς». Η μείωσις γίνεται κατά δυο τρόπους: ή παίρνουμε μια ψαλίδα και κόβουμε εδάφη -δεν ξέρω αν εί­ναι στη Θράκη, στο Αιγαίο ή κάπου άλλου- και το άλλο είναι η ψαλίδα της χρονικότητος. Κατά καιρούς, έχουμε δει περιορισμό της Ιστορίας στο Γυ­μνάσιο ή πραγματική περικοπή. Θα πουν ότι «αυτό δεν μας ανήκει». Άλλοτε είπαν: «Η Ελληνική Ιστορία κόβεται περί το 476 ή κόβεται στο 146, διότι τότε γίνεται Ρωμαϊκή και, από εκεί και πέρα, δεν έχουμε Ελληνική Ιστορία». Εμείς λέμε «Υπάρχει Ελλάδα κατω από τη Ρώμη». Διότι η Ρώμη εσεβάσθη τον ελληνικό πολιτισμό, σχεδόν τον προώθησε. Είχε, μεν, ρωμαϊκό μανδύα πολιτειακό, αλλά πολιτιστικά ανεπτύσσετο πάρα πολύ καλά. Έτσι, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στη βυζαντινή της περίοδο, είναι και δική μας εθνική ιστορία, την οποία δεχθήκαμε και απετέλεσε μέρος του εθνικού μας κορμού. Αλλά, όταν τα περισσότερα μέρη της Μ. Ασίας τα οικειο­ποιούνται και τα σφετερίζονται οι Τούρκοι, καταλαβαίνετε τι κάνουμε εμείς…
Η.Ν.: Και τι κάνουμε εμείς γι’ αυτό;
Ε.Μ.: Πολιτική, η οποία δεν είναι εθνικώς πρέπουσα!
Η.Ν.: Ποιοι «εμείς», κύριε καθηγητά; Να πούμε ξεκάθαρα και ποιοι το επιδιώκουν;
Ε.Μ.: Πολλοί κάνουν σχέδια. Εγινε ένα σχέδιο: να αναπλα­στεί, να αναδιαμορφωθεί η Νοτιοανατολική Ευρώπη. Συγ­γράφτηκε, λοιπόν, μια τετράτομη ιστορία Τι πρέπει να διδά­σκεται, πώς πρέπει να είναι, πού πρέπει να τείνει αυτή η Νο­τιοανατολική Ευρώπη. Αυτή η ιστορία μειώνει την Ελλάδα, γιατί κανείς εκ των συγγραφέων της δεν ήταν Έλλην – από την Κροατία, τη Ρουμανία, τη Γιουγκοσλαβία κ.λπ. Κανείς Έλλην.
Η.Ν.: Να μου επιτρέψετε να επιμείνω στο να ειπωθούν κά­ποια ονόματα.
Ε.Μ.: Δεν λέω ονόματα, διότι δεν αξίζει τον κόπο…..
Η.Ν.: Αυτή την τετράτομη ιστορία την έχει δεχθεί το Υπουρ­γείο Παιδείας;
Ε.Μ.: Δεν μας έχει δοθεί ακόμη. Εν πάση περιπτώσει, σε όλα έχει μειωθεί η Ελλάδα. Και ο αγώνας του 1821 δεν δικαιώνε­ται. Διότι λένε: «Κάνατε ένα αγώνα εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ περνούσατε καλά».
Δικαιώνει ουσιαστι­κά τους Τούρκους εις το ότι ήταν μάλλον άχρηστος ο αγώνας. Εδώ αμφισβητείται ακόμη και το φρόνημα των ηρώων της Επανάστασης! Ενώ αυτοί που έκαναν την Επανάσταση, αν και ήσαν ολιγογράμματοι και αγράμματοι, είχαν έντονο εθνικό φρόνημα. Πίστευαν στην αρχαιότητα και σε όλες τις φάσεις του Ελληνικού Κόσμου. Όλοι αυτοί είχαν έντονο εθνικό συ­ναίσθημα. Ζούσαν το παρελθόν πολύ έντονα, το θεωρούσαν δικό τους και έτειναν στο μέλλον. Είχαν ένα εθνικό όραμα!

Το θέμα της γλώσσας

Η.Ν.: Ποια είναι η δική μας ευθύνη, όχι απαραίτητα προσωπι­κώς, και ιδιαιτέρως των εκπαιδευτικών;
Ε.Μ.: Και προσωπικώς! Όταν διδάσκουμε παν ό,τι άλλο πλην της ελληνικής μας κληρονομιάς, αυτό είναι φυσικά καθ’ οιονδήποτε τρόπο περιορισμός του μαθήματος της Ιστορίας, αλλά και των πολιτιστικών αγαθών. Για παράδειγμα, των Αρ­χαίων Ελληνικών. Διότι, εδώ που τα λέμε, η ελληνική γλώσ­σα είναι εκείνη που μας συνδέει με το παρελθόν αμεσότερα. Εδώ παρατηρείται ότι κάνουμε παν το δυνατόν να τονίσου­με ότι είναι άλλη γλώσσα η Αρχαία και άλλη η Νέα Ελληνική! Η ιδέα ότι είναι «άλλη» γλώσσα καλλιεργείται με κάθε τρό­πο. Και, μάλιστα, γίνεται και προσπάθεια να αλλοιώνεται η γλώσσα, ώστε να γίνεται απομάκρυνση…
Η.Ν.: Με ποιον τρόπο, γίνεται αυτή η «απομάκρυνση»;
Ε.Μ.: Λέγοντας, για παράδειγμα, όχι στους τόνους: απλοποιείς την ορθογραφία, βάζεις το λατινικό αλφάβητο. Αυτή η επιδίωξις είναι εθνικώς επιβλαβής. Εμείς πρέπει να είμεθα συνδετικώτατοι στη γλώσσα. Συνδετικώτατοι είναι πολλοί λαοί: οι Γάλλοι, οι Άγγλοι… Συνδετικώτατοι είναι και οι Ισραηλινοί, οι οποίοι δεν είχαν γλώσσα. Και είναι «θαύμα» αυτό που έγινε στο Ισραήλ. Ενώ δεν είχαν ομιλούμενη γλώσσα, κάθησαν οι λόγιοι και κατασκεύασαν γλώσσα ομιλούμενη από τη γλώσσα της Βίβλου, που ήταν απρόσφορη. Διότι δεν ήταν εύκολο να κατα­σκευάσεις από μια γλώσσα της Βίβλου -της λεγομένης από εμάς «Παλαιάς Διαθήκης», που είναι σχεδόν ποιητική και δεν παρέ­χει στοιχεία ομιλούμενης γλώσσας- μια γλώσσα ομιλούμενη.
Εάν, για παράδειγμα, έσπαγε η γλωσσική παράδοση και στο μέλλον θέλαμε να κάνουμε από την αρχή ελληνική γλώσσα ομιλούμενη, για μας θα ήταν πολύ ευκολότερο απ’ ό,τι για τους Ισραηλινούς. Διότι η ελληνική γλώσσα, με την τραγωδία της, παρέχει διαλογικά στοιχεία. Και με τους διάλογους του Πλά­τωνος ή του Λουκιανού κ.λπ.
Η.Ν.: Που σημαίνει ότι δεν ελλοχεύει κίνδυνος εξαφάνισης της ελληνικής γλώσσας;
Ε.Μ.: Εγώ πιστεύω ότι, ακόμα κι αν προς στιγμήν παραμερί­σουμε τα Αρχαία Ελληνικά, θα επανέλθουν. Το 2100, το 2200, δεν ξέρω. Αυτή είναι η ουσία της Παιδείας. Τα Αρχαία Ελλη­νικά έχουν ένα ζωντανό, παιδευτικό χαρακτήρα. Ανανεώ­νουν τον άνθρωπο. Τον πτερώνουν. Όταν, κατά την Αρχαιό­τητα, τα Ελληνικά εγκαταλείφθηκαν στο δυτικό μέρος της αυτοκρατορίας χάρη των Λατινικών, έσβησαν σε όλη τη μεσαιω­νική περίοδο.
Εδιδάσκοντο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά όχι στο δυτικό κράτος. Οπότε, περί την Αναγέννηση, τους ήρθε μια έντονη λαχτάρα να γυρίσουν στην Ελλάδα και, σιγά-σιγά, άρχισαν να διαβάζουν τα Αρχαία Ελληνικά. Η Αναγέννηση αυτή της Ελλάδος εσήμανε την Αναγέννηση της Ευρώπης. Το ξαναγέννημα του Ανθρώπου, που είχε βυθιστεί στον Μεσαίωνα, που είχε χάσει την έννοια της ανθρωπιάς. Τώρα (με την Αναγέννηση) ο άνθρωπος χαίρεται τη Φύση, συνομιλεί μαζί της, αισθάνεται πτέρωμα ψυχικό, ώστε αυτός ο πολιτισμός φέρει τον πολιτισμό. Δηλαδή, δημιουργεί τον άνθρωπο στην τελειότερη του μορφή.


Πανεπιστημιακή… τρομοκρατία!

Η.Ν.: Τότε γιατί χτυπιέται τόσο άγρια (από παντού) αυτός ο πολιτισμός;
Ε.Μ.: Χτυπιέται κατά τούτο: θα μελετάτε, αλλά με μια προϋπόθεση: θα θεωρείται (αυτός ο πολιτισμός) «κοινή μεσογειακή κληρονομιά», όχι ελληνική. Δεν είναι προνόμιο της Ελλάδος ότι αυτή τον έχει ως παρακαταθήκη και κληρονομιά της. Είναι κληρονομιά «όλων μας». Η φράση αυτή προβάλλεται στο Τμήμα Ιστορίας, τώρα που δεν είμαι εκεί πρόεδρος.
Η.Ν.: Δηλαδή ο εκάστοτε πρόεδρος ελέγχει και καθορίζει το τι διδάσκεται στο τμήμα του;
Ε.Μ.: Η κακομοιριά των Πανεπιστημίων έφερε όλα αυτά τα πράγματα. Διότι αρνηθήκαμε να υπηρετούμε εκείνο για το οποίο έχουμε κληθεί. Διότι υπάρχουν αυτοί που θέλουν να ικανοποιούνται τα σχέδια που λένε μείωση της Ελλάδος, σε κάθε τομέα. Και εδαφικώς και χρονικώς (ιστορικώς). Πρέπει να περιοριστεί η Ελλάδα. «Πολύ ψηλά» είχε πάει το όνομα της Ελλάδος!


Η.Ν.: Εννοείτε Έλληνες καθηγητές;


Ε.Μ.: Έλληνες μίσθαρνα όργανα στο Τμήμα Ιστορίας, στο τμήμα που υφαίνει την ιστορική πραγματικότητα. Σε αυτό το Τμήμα, πιστεύω ότι έχω παίξει ένα ρόλο κατά τούτο: είδα ό,τι αποκλείνει – δηλαδή, ό,τι υπηρετεί τον σκοπό που θέλουν αυτοί. Και επειδή το είδα αυτό, έφυγα από το Φιλολογικό Τμήμα, με δική μου αίτηση, και πήγα στο Ιστορικό. Το να πάω στο Ιστορικό δεν ήταν απλώς ένας λόγος.’Επρεπε να πάρω και την προεδρία. Διότι, χωρίς προεδρία, δεν κατευθύνεις το Τμήμα.
Εβαλα υποψηφιότητα και βγήκα πρόεδρος. Έπαιρνα πάντοτε 70% των ψήφων. Άρα, η ετυμηγορία του τμήματος ήταν 70 προς 30. Εάν -προσέξτε τη δραματικότητα- ζητούσα φανερή ψηφοφορία, δεν θα έπαιρνα καμία ψήφο! Καταλαβαίνετε πόσο μεγάλη πίεση ασκείται; Τρομοκρατία. Αυτό δείχνει ότι οι λίγοι αυτοί (το 30%) έχουν τη μεγάλη δύναμη…
Εδώ αρχίζει το θέμα της τρομοκρατίας στο Πανεπιστήμιο. Η ηγετική μορφή από αυτούς, που τους κατευθύνει, εξέπεσε από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ζήτησα από τον Πρύτανη να εφαρμόσει την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπως κάνουμε πάντοτε. Κατά το Σύνταγμα, οι αποφάσεις του Σ.τ.Ε. είναι άμεσα εκτελεστές. Κανένας Πρύτανης, ούτε Γέροντας, ούτε Δημόπουλος, ούτε Μπαμπινιώτης εφήρμοσε την απόφαση! Τον άφησαν εκεί, να διδάσκει και να πιέζει…
Η.Ν.: Και ποιο είναι το όνομα του, κύριε καθηγητά;
Ε.Μ.: Τον ξέρει όλος ο κόσμος! Λιάκος λέγεται. Άρα, αυτή τη στιγμή, το Τμήμα αυτό δεινοπαθεί. Δεν υπάρχει μια δύναμη να φέρει μια ανάσχεση!
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όταν έκανα την πρώτη τετραετία (προε­δρίας) και επειδή θα μεσολαβούσαν δυο χρόνια για να ξαναθέσω υποψηφιότητα, έλειψα για να κάνω ένα σημαντικό έργο (Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού) και στην Κίνα, και στην Ινδία. Γυρίζοντας ξαναβγήκα πρόεδρος, και η πρώτη μου δουλειά ήταν να δω τι γίνεται στο Τμήμα Ιστορίας. Βλέποντας τον κατάλογο των διδακτορικών των υπο­ψηφίων διδακτόρων που έχουμε στο Τμήμα, είδα ότι, ενώ ο νόμος καθόριζε να πάρουμε μόνο δύο στην ανωτέρα Ιστορία, που είναι η κρίσιμη Ιστορία για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα, υπήρχαν διακόσιοι!Αυτοί οι διακόσιοι ταχέως αποκτούν το διδακτορικό, χωρίς εμπόδια, και έχουν τη δυνατότητα να κάνουν 7μελείς επιτροπές με «δικούς τους» και να τους προ­ωθούν «διδακτοροποιούντες τους»!
Είναι μεγάλη υπόθεση αυτό. Να έχεις το «έμψυχο υλικό». Διότι αυτοί που θέλουν να δράσουν, πρέπει να έχουν ένα φυ­τώριο. Να έχουμε διακόσιους ανθρώπους που να έχουν τοπο­θετηθεί σε διακόσιες πανεπιστημιακές μονάδες ή σε ινστιτού­τα πνευματικά ή να έχουν πάρει κάποιες θέσεις με κάποιο τίτλο – δηλαδή, να μην είναι απλοί απόφοιτοι πανεπιστημίων, αλλά να έχουν κάποιο διδακτορικό. Πολύ σκληροί στα διδα­κτορικά «των άλλων» και πολύ εύκολοι στα διδακτορικά αυτών. Θα ήταν ευχής έργον να γραφεί μια διατριβή «τι απέγι­ναν οι διακόσιοι λαθραίως εισελθόντες εις το μεταπτυχιακόν πρόγραμμα»…
Η.Ν.: Όσοι συνάδελφοι σας δεν λειτουργούν έτσι (ακόμη και αν είναι λίγοι), γιατί δεν αντιδρούν;
Ε.Μ.: Είναι πολλοί. Αλλά είτε δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα, είτε σκέπτονται «πού να μπλεχτώ τώρα σε φασαρίες. Θέλω να εξελιχθώ σε μια ανώτερη βαθμίδα».
Είναι πολύ φυσικό. Ο καθηγητής, όταν μπαίνει στο Πανεπι­στήμιο, έχει τέσσερις βαθμίδες: είναι λέκτωρ, επίκουρος, ανα­πληρωτής και καθηγητής. Η κύρια μεριμνά του είναι πώς να πάει στην επόμενη βαθμίδα! Αυτό δεν το κατακρίνω. Είναι θεμιτό.
Αλλά υπάρχουν και μερικά όρια. Διότι έχουμε έναν σκοπό. Έχουμε Τμήμα Ιστορίας; Έχουμε Εθνική Ιστορία; Ποια είναι αυτή; Ποιο είναι το εθνικό μας πρόβλημα; Τι θα πει «Ελλάς»; Τι σήμα εκπέμπει η Ελλάς; Εκπέμπει ένα σήμα, που σημαίνει ορισμένα πράγματα.
Σήμα = σημαία. Μπορεί να είναι «πανί», αλλά είναι σύμβο­λο. Και εδώ «συμβάλλει», μαζεύεται η όλη εθνική υπόστασις. Η σημαία είναι το οπτικό σύμβολο του Έθνους, το σύντομο. Ο Εθνικός μας ‘Υμνος λέει τι γυρεύω ως Έθνος. Αν σβήσουμε ως Έθνος, τότε τι είμεθα; Είδατε κάποιο κράτος, όπως τη Γερ­μανία, την Ιρλανδία, τη Σουηδία ή τη Γαλλία, να εγκαταλείπει την εθνικότητα του; Θα μας «πετάξουν έξω»! Είναι σαν να μας «γδύνουν» ψυχικώς. Δεν ζεις χωρίς Έθνος!
Η.Ν.: Το να «μας πετάξουν έξω» μπορεί να επιτευχθεί ευκολότερα μέσα από την Παιδεία;
Ε.Μ.: Εγώ στην Παιδεία βλέπω ότι, με τον περιορισμό των Αρχαίων Ελληνικών και της Ιστορίας, δεν έχουμε καλή προοπτική. Με αυτή τη χαλάρωση που υπάρχει, ευνοείται η αμεριμνησία, η ολιγωρία περί τα εθνικά θέματα.
Στο Πανεπιστήμιο, οι περισσότεροι λένε «αν μιλήσω και φωνάξω, δεν θα εξελιχθώ».Έπειτα, οι φοιτητές με τους οποίους συνεργάζεσαι, ψηφίζουν. Και δεν σε «βγάζουν» Πρύτανη, αν δεν σου βρουν κάποια «τρωτά». Τα «τρωτά» έγιναν… προτέρημα! Έχω πολλές περιπτώσεις που οι Πρυτάνεις ακολουθούν την τακτική που τους λένε οι φοιτητές. Οι καταλήψεις διαδέχονται η μία την άλλη. Το λεγόμενο «άσυλο» έχει τόσο παραχαραχθεί, ώστε θα ευχόμουν σήμερα να βρούμε ένα… άσυλο να μας γλυτώσει από το υπάρχον άσυλο!
Πουθενά δεν γίνεται τέτοια απαξίωση της εθνικής μας ζωής, όσο μέσα στο Πανεπιστήμιο! Εν ονόματι του άσυλου, μπορεί να πας στο Πανεπιστήμιο και να κάνεις του κόσμου τις αθλιότητες, χωρίς να παρέμβει κανείς. Αν αποφασίσουν οι φοιτητές να κλείσουν τη Σχολή (και είναι γνωστός ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζουν), οι καταλήψεις διαδέχονται η μία την άλλη. Αυτό δεν το μαθαίνει ο κόσμος. Αυτό είναι κατάχρησις του ασύλου! Διότι, ενώ λένε ότι «το άσυλο είναι για να μπορεί ελευθέρως ο καθηγητής να κυκλοφορεί και να λέει ό,τι θέλει» (ελευθερία και διδασκαλία ιδεών), δεν του επιτρέπεται! Όχι μόνο να έχει ελευθερία διακινήσεως ιδεών, αλλά ούτε να μπει στο Πανεπιστήμιο! Δηλαδή τελεία αχρήστευσις της εννοίας του ασύλου.
Το άγνωστο παρασκήνιο στα ΑΕΙ
Η.Ν.: …και αντίθετα με την έννοια της Δημοκρατίας.
Ε.Μ.: Ποια έννοια Δημοκρατίας; Είναι η Δημοκρατία των ολίγων, η δημοκρατία του «συφερτού». Αυτοί επιβάλλονται με μερικούς καθηγητές. Και μερικοί φοιτητές, που είναι «συφερτός», κάνουν ό,τι θέλουν. Αποφασίζουν: θα καταλάβουμε τη Φιλοσοφική Σχολή!
Ενας καθηγητής μεμονωμένα, το πολύ-πολύ, να πει «δεν θα κάνω εξετάσεις». Το λένε πολλοί, αλλά μόλις προχωρήσουν στην ημέρα των εξετάσεων, σιωπούν. Άρα, οι φοιτητές ξέρουν ότι, ακόμα κι αν απειλήσει ο καθηγητής, υπάρχουν τρόποι εύκολοι τρόποι. Θα «του σύρει» μια φωνή ο Πρύτανης, ο οποίος συνεργάζεται μαζί τους και τον κάνουν ό,τι θέλουν – τον έχουν εκλέξει! Εσύ, ο καθηγητής, δεν μπορείς να βρεθείς ανάμεσα στους φοιτητές και τους Πρυτάνεις. Δηλαδή ανάμεσα σε Συμπληγάδες…
Θα σας πω ένα χαρακτηριστικό, για το οποίο καμαρώνω. Ως Κοσμήτωρ της Σχολής έχεις τον δεύτερο ρόλο στο Πανεπιστήμιο, μετά τον Πρύτανη. Το Πανεπιστήμιο έχει τέσσερις Κοσμήτορες. Περί το 2000, έπρεπε να πούμε για μια φορά ότι «θα χάσουμε το εξάμηνο». Να μη μείνει απειλή, αλλά να το κάνουμε. Γιατί, επαναλαμβάνω, τέτοιες απειλές έχουν γίνει σε όλα τα Πανεπιστήμια.
Έχω, λοιπόν, τη θέση του Κοσμήτορος και πρέπει να θέσω αυτό το πρόβλημα για όλη τη Φιλοσοφική Σχολή (πάνω από 10 τμήματα, 25.000 φοιτητές). Αρχίζει η κατάληψις. Απαγορεύεται η είσοδος των φοιτητών και των καθηγητών στο Πανεπιστήμιο. Φυσικό ήταν να τους πω: «Πού πάτε, με αυτό τον τρόπο θα χάσετε το εξάμηνο σας.» – «Καλά, μας το είπαν και άλλοι.» -«Σας καλώ και κάνω και συνεδρίαση. Έλα κι εσύ, κύριε Πρύτανη, να είσαι παρών», του λέω, «για να δεις ότι η απειλή είναι άμεση». – «Ας τελειώσουμε το εξάμηνο και θα μετρήσουμε τις εβδομάδες μαθήματος, αν έγιναν 13», λέει ο Πρύτανης. Ούτε μία δεν είχε γίνει! Κατάλαβα ότι είχαν συνεννοηθεί.
Όταν τελείωσε το εξάμηνο, βγάζω μία ανακοίνωση η οποία κοινοποιείται σε όλα τα μέλη της Φιλοσοφικής Σχολής, και στους φοιτητές, και στο διοικητικό προσωπικό και στους συναδέλφους καθηγητές: «Αγαπητοί συνάδελφοι, το εξάμηνο ετελείωσε. Όλοι ξέρουμε πώς. Δεν έγιναν μαθήματα. Αφού δεν έγιναν μαθήματα, δεν θα κάνουμε εξετάσεις»! Ε, τότε άρχισε ο πόλεμος. Λέει ο Πρύτανης να πάμε το πρόβλημα στη Σύγκλητο και εκείνη να αποφασίσει. Η Σύγκλητος γυρίζει το θέμα στα επί μέρους τμήματα.
Η.Ν.: Γιατί;
Ε.Μ.: Διότι αυτό ζήτησαν οι φοιτητές! Πηγαίνουν στη συνεδρίαση κάθε Τμήματος και αποφασίζουν αυτοί και εξω-πανεπιστημιακά στοιχεία. Έτσι βγαίνει απόφασις από μέλη που δεν ανήκουν στο Τμήμα ή πηγαίνουν από Τμήμα σε Τμήμα. Άρα, τα ίδια πρόσωπα λαμβάνουν αποφάσεις να κάνουν εξετάσεις χωρίς να έχουν γίνει (λόγω καταλήψεων) καθόλου μαθήματα. Εξετάσεις επί ποίας ύλης; Επί μηδαμινής. Εμπαιγμός, δηλαδή.
Κατά σύμπτωση, δεν ήμουν μόνο Κοσμήτωρ, αλλά και πρόεδρος στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Λέω: «Ας γίνουν στα άλλα Τμήματα, στο δικό μου δεν θα γίνουν εξετάσεις.» Οι φοιτητές φώναζαν. Άρχισαν να με πιέζουν. Εγώ δεν υπέκυπτα. Και έκαναν το εξής τρομακτικό: πάει ο Πρύτανης με τον Υπουργό Παιδείας και με απολύουν! Η θητεία μου τελείωνε σε δύο μήνες. Αλλά έπρεπε να γίνουν οι εξετάσεις… Άπαξ και παύομαι εγώ, αναλαμβάνει ο αναπληρωτής και κάνει εξετάσεις!
Το τελευταίο μετερίζι που μου έμενε ήταν το δικό μου μάθημα. Είπα, λοιπόν: «Κάντε εσείς εξετάσεις όπου θέλετε, εγώ δεν κάνω στο δικό μου μάθημα.» Αλλά δεν ήταν μόνο το Φιλολογικό. Είχα και άλλα Τμήματα. Οπότε πήγαν στον Πρύτανη και απαίτησαν να βρεθεί λύση. Και βρήκαν τον τρόπο: να κάνουμε μια συνεδρίαση Συγκλήτου, στην οποία συμμετέχουν μόνο οι πρόεδροι των τμημάτων και ορισμένος μικρός αριθμός φοιτητών. Αλλά απαίτησαν από τον Πρύτανη να γίνει η συνεδρίαση όχι στη μικρή αίθουσα που συνεδριάζει η Σύγκλητος, αλλά στη μεγάλη αίθουσα των τελετών του Πανεπιστημίου. Γέμισε, λοιπόν, η αίθουσα με φοιτητές που άρχισαν να με απειλούν. Παρά τις πιέσεις δεν υποχώρησα και, παρά την απόφαση του Πρύτανη να γίνουν οι εξετάσεις με μια επιτροπή, τελικά εξετά­σεις δεν έγιναν. Και βρήκαν τρόπο να μη μου δώσουν τον βαθμό του «ομότιμου» καθηγητού – ένα βαθμό που τον παίρ­νουν όλοι. Βεβαίως, για μένα είναι άκρως τιμητικό. Και, βεβαίως, οι φοιτητές πέτυχαν να έχουν στο ενεργητικό τους την τιμωρία ενός καθηγητή που δεν έκανε εξετάσεις, αφού δεν είχαν γίνει μαθήματα ολόκληρο το εξάμηνο λόγω καταλήψε­ων. Πρέπει να είμεθα πειθήνια όργανα σε όλα. Καταλαβαίνετε τι μηχανισμοί κινούνται και σε μπλέκουν…
Η.Ν.: Οι φοιτητές που δημιουργούν αυτές τις καταστάσεις προωθούνται;
Ε.Μ.: Βεβαίως. Αυτοί συνήθως παίρνουν τίτλους. Αυτούς προωθούν, καμιά φορά, και στα μεταπτυχιακά. Γιατί αυτοί είναι όργανα. Δεν είναι κακά παιδιά. Τους χαλάει το σύστημα. Αν υπήρχε κάπως η έννοια ότι υπάρχει τάξις, κάποια δυνατότητα να επιβληθεί κάποια ποινή… Όπως είπε ένας φιλόσοφος: «Αν φτάσουμε στο σημείο να υπάρχει ανεπιπληξία, δηλαδή να απαγορεύεται η απλή επίπληξις, τότε χαθήκαμε»! Διότι Παι­δεία είναι έπαινος και ψόγος. Όταν ισοπεδώνονται όλοι, δεν υπάρχει Παιδεία!
Η.Ν.: Το σύστημα αυτό, όμως, επιβάλλεται εκ των άνω, που σημαίνει ότι και οι καθηγητές έχουν ευθύνες.
Ε.Μ.: Αυτοί που θέλουν να εξασθενήσουν την Παιδεία έχουν τρόπους να το προωθούν και να τους καθοδηγούν.
Η.Ν.: Σε «αυτούς» συμπεριλαμβάνονται και πολιτικά πρόσωπα;
Ε.Μ.: Για τους πανεπιστημιακούς μιλάω. Η Πολιτεία λέει: «Εχετε αυτοδιοίκηση, κάντε ό,τι θέλετε».
Είναι εύκολο να βρεις 5 ανθρώπους και να τους καθοδηγείς. Πολύ εύκολο. Ο σχεδιαστής ενός τέτοιου προγράμματος θα πει: «Πρέπει να βρούμε καμιά 20αριά καθηγητές να ενεργή­σουν. Εμπροσθοφυλακή.» Θα πάρουν μερικούς καθηγητές, οι οποίοι είναι ευάλωτοι. Θα βρουν μερικές εφημερίδες, μερικά εκδοτικά συγκροτήματα να τους βοηθήσουν. Είναι πολύ εύκο­λο να σκεφθεί κάποιος πώς γίνεται η άλωσις. Η άλωσις δεν γίνεται με στρατό, γίνεται με αυτό τον τρόπο.Ολοι είναι ωνητοί.
_____________
[Πηγή: Περιοδικό Hellenic Nexus τεύχος 54, Ιούλιος 2011, σελ. 16-20]

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τελευταίες Ειδήσεις