..
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Οι νέοι αντίκρυ στην Παράδοση
Στο παρελθόν του ελληνικού λαού είναι ριζωμένες παραδοσιακές αξίες που διαμόρφωσαν τα διακριτικά στοιχεία του και εξακολουθούν και σήμερα να αρδεύουν τον πολιτιστικό μας χώρο και να προσθέτουν στο παρόν στοιχεία από τις εθνικές μας ρίζες. Όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια της Παράδοσης - μύθοι, θρύλοι, τραγούδια, παραδόσεις, χοροί, παροιμίες, ήθη και έθιμα, είναι "μέσα", τα οποία κάνουν το άτομο να νιώθει πως υπάρχει στην διάρκεια του χρόνου. Μέσα από αυτά γεννιέται η πεποίθηση πως θα υπάρχει και αύριο στο «είναι» των νέων ανθρώπων.
Δυστυχώς, όμως, στις μέρες μας, ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής νεολαίας εμφανίζει σημάδια αποστασιοποίησης από την Παράδοση του τόπου της θεωρώντας ότι αντιπροσωπεύει κάτι ξεπερασμένο και «απαρχαιωμένο». Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι η πλειονότητα των νέων αποστρέφεται οποιαδήποτε συμμετοχή σε χώρους, όπως οι πολιτιστικοί σύλλογοι, οι οποίοι συνιστούν θησαυροφυλάκια του παρελθόντος και διαφυλάσσουν κάθε στοιχείο της Παράδοσης που για τους νέους όμως θεωρείται συνώνυμο του συντηρητισμού.
Από την άλλη, υπάρχει μια μερίδα της νεολαίας που ευαισθητοποιείται και δίνει το παρόν στους πολιτιστικούς συλλόγους, όμως, η ενασχόληση της περιορίζεται ως επί το πλείστον στα χορευτικά συγκροτήματα, στις εκδρομές, σε αθλητικές ομάδες ή στη διοργάνωση κάποιας γιορτής, κυρίως τις Απόκριες, με νησιώτικα τραγούδια και με αποκλειστική συμμετοχή νέων. Η παρουσία τους είναι ενεργή συνήθως μέχρι τα εφηβικά τους χρόνια, στη συνέχεια όμως ακολουθεί μια περίοδος, όπου λόγω σπουδών, στρατιωτικής θητείας και επαγγελματικών υποχρεώσεων, διακόπτεται κάθε επαφή με τους συλλόγους, η οποία ενδέχεται να αποκατασταθεί, όταν δημιουργούν τις δικές τους οικογένειες.
Ελάχιστοι είναι εκείνοι οι νέοι που επιδεικνύουν ένα πιο δραστήριο πρόσωπο και εκδηλώνουν την επιθυμία να προσφέρουν τις ιδέες τους και τον ελεύθερο χρόνο τους είτε αρθρογραφώντας στα έντυπα των συλλόγων και στη διαμόρφωση της ιστοσελίδας τους στο διαδί-κτυο, είτε βάζοντας υποψηφιότητα για να γίνουν μέλη του διοικητικού συμβουλίου και να παίρνουν μέρος στις αποφάσεις.
Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που οι νέοι αυτοί εγκαταλείπουν το συλλογικό όραμα, συνήθως λόγω της απογοήτευσης που νιώθουν εξαιτίας του πολιτικού προσανατολισμού κάποιων συλλόγων και της επίδρασης των συγγενικών δεσμών των μελών στη διοίκηση τους. Υποστηρίζουν - όχι αδίκως θα λέγαμε - πως πολλοί σύλλογοι έχουν καταστεί φορείς μηχανισμών, σκοπιμοτήτων και προσωπικών επιδιώξεων, ενώ στηλιτεύουν την πολύχρονη παραμονή ορισμένων ατόμων στα όργανα του διοικητικού συμβουλίου, οι οποίοι συχνά παρασύρονται και αποκτούν μια ιδιοκτησιακή νοοτροπία θεωρώντας τον σύλλογο κτήμα τους και μέσο προβολής και ανάδειξης τους.
Η νέα γενιά είναι το μέλλον των πολιτιστικών συλλόγων και το μέλλον είναι η συνέχεια του παρόντος και γι' αυτό η δημιουργία του σήμερα αποτελεί πνοή για το αύριο. Η νεολαία είναι η πιο αποτελεσματική κινητήρια δύναμη που μπορεί να διαμορφώσει το μέλλον, γι' αυτό και η ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση της πρέπει να αποτελεί πρωταρχική επιδίωξη των εν λόγω συλλόγων.
Τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη προσέλευση νέων στις εκδηλώσεις που διοργανώνουν, οι σύλλογοι έχουν στραφεί και στη νέα γενιά. Παραδειγματικά αναφέρουμε την περίπτωση της Ομοσπονδίας Ναξιακών Συλλόγων, η οποία θέλοντας να δώσει ένα βήμα λόγου στη νεολαία, αλλά και δικαιοδοσία ανάπτυξης πρωτοβουλιών και συμμετοχής στα δρώμενα, αποφάσισε τη δημιουργία Επιτροπής Νέας Γενιάς, η οποία επεξεργάζεται θέσεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που τις εισηγείται στο Συμβούλιο της Ομοσπονδίας. Επίσης, Ναξιακοί σύλλογοι, οι οποίοι έχουν συγκροτηθεί στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και ο Σύλλογος Σκαδιωτών - Μεσωτών Νάξου, διοργανώνουν ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις που αφορούν αποκλειστικά νέους, όπως διαγωνισμούς και εκθέσεις ζωγραφικής.
Παράδοση δεν σημαίνει οπισθοδρόμηση, ούτε αποσύνδεση από την πρόοδο, αλλά εξέλιξη, βιώνοντας τις τρεις διαστάσεις του χρόνου ( παρελθόν - παρόν - μέλλον ) και συνδεόμενη με την έννοια της συνέχειας των στοιχείων εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν. Σ' αυτήν την περίπτωση η Παράδοση δεν συνιστά κάτι ξεπερασμένο ή στάσιμο, δεδομένου ότι με την Παράδοση κρατάμε αυτό που έχουμε και προσθέτουμε αυτό που δημιουργούμε. Ποτέ ο πολιτισμός μιας γενιάς δε δημιουργείται από το μηδέν. Τίποτα δεν είναι αυθύπαρκτο, αλλά στο εκάστοτε παρόν ριζώνουν στοιχεία του Παρελθόντος. Ένας λαός που έχει ξεχάσει και απεμπολήσει κάθε στοιχείο που συγκροτεί την Παράδοση του είναι σαν τον άνθρωπο εκείνον που έχει χάσει το μνημονικό του.
Οι πολιτιστικοί σύλλογοι αποτελούν γερά στηρίγματα μνήμης και διατήρησης των παραδοσιακών στοιχείων, γιατί προβάλλουν το λαϊκό πολιτισμό, αλλά και τον μεταβάλλουν από μουσειακό είδος σε ζωντανό οργανισμό. Στις μέρες μας, η εγκατάλειψη των συλλόγων από την πλευρά της Πολιτείας είναι πρωτοφανής, τα κονδύλια που δίνονται είναι μηδενικά και το συλλογικό όραμα τείνει να χαθεί. Κι αυτό θα αποβεί μοιραίο, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι σύλλογοι με τις εκδηλώσεις τους γίνονται θεματοφύλακες των πατρογονικών παραδόσεων, καθιστούν πρόδηλες τις ιδέες που αποκρυσταλλώνουν την ελληνική κουλτούρα, αλλά και σταθεροποιούν τις πανανθρώπινες αξίες. Οι σύλλογοι έχουν οδηγηθεί σε ένα ζοφερό παρόν και αβέβαιο μέλλον! Επομένως, η συμμετοχή και η δραστηριοποίηση των νέων στις εκδηλώσεις και στην οργάνωση των συλλόγων προβάλλει περισσότερο αναγκαία από ποτέ, δεδομένου ότι οι νέοι αποτελούν τμήμα της Παράδοσης, καθώς είναι η φυσική εξέλιξη από το παρελθόν προς το μέλλον. Η λύση λοιπόν βρίσκεται στη συνεργασία νέας και παλαιότερης γενιάς, γιατί έτσι συνδυάζονται οι καινούριες ιδέες με την εμπειρία.
Δημιουργήσαμε μια κοινωνία με «ατέρμονα» ψεγάδια λόγω της υπερτροφικής ανάπτυξης του τεχνικού πολιτισμού που σταδιακά οδήγησε στην ατροφία του πνευματικού. Ο άνθρωπος έγινε προοδόπληκτος και «αρνητής» της παράδοσης του. Όμως, όπως εύστοχα αναφέρει ο Σεφέρης στις Δοκιμές : «Αυτός ο κόσμος της Παράδοσης, όλος μαζί, μου έδωσε το συναίσθημα πως δεν είμαι μια αδέσποτη μονάδα, ένα άχερο στ' αλώνι. Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ ανάμεσα στους χαλασμούς που ήταν της μοίρας μου να ιδώ. Κι ακόμη, μ' έκανε να νιώσω, όταν ξαναείδα το χώμα που με γέννησε, πως ο άνθρωπος έχει ρίζες, κι όταν τις κόψουν πονεί, βιολογικά, όπως όταν τον ακρωτηριάσουν... Αλήθεια, υπάρχουν ροπές που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα και ανθρώπους παρωχημένους· πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες· πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο που γνώρισε φριχτούς πολέμους και φριχτότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως1 αυτόν τον άνθρωπο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί. Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύονται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού, που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όμως τι θα απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο;»
Γράφει η Ανθή Απ. Σαχά
Δασκάλα - Ερευνήτρια Λαογραφίας και Πολιτισμού
τον Πανεπιστημίου Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου